Buchholtz Jakob (29 XII 1696 Kiezmark - 14 V 1758
tamże).
Z zawodu iglarz w Kiezmarku , z
zamiłowań badacz przyrody Tatr i ich
okolicy. Nabyte dzięki samouctwu wiadomości mieszały się u niego z naiwną wiarą
w skarby i różne cuda.
W 1746 przesłał do Wiednia wielki zbiór skał tatrz ., który tak zainteresował ces.
Franciszka (męża cesarzowej Marii Teresy), że w 1751 wysłał pierwszą komisję
nauk. na zbadanie Tatr i ich otoczenia, gł. pod względem występowania cennych
minerałów. W skład tej cesarskiej komisji weszli matematycy dworscy Joseph A.
Nagel, Johann Ludwig de Baillon i Joseph
Liesganig oraz in. fachowcy. Członków komisji wodził po Tatrach i okolicy
B., który ponadto sam, bez tej komisji, badał wtedy Niżni Ciemnosmreczyński Staw
.
Opisał Tatry przede wszystkim w pracy pochodzącej z 1752 ale ogłoszonej
dopiero po śmierci autora pt. Beschreibung des wundervollen Karpatischen
Schnee-Gebirges ("Ungr. Mag ." 1783,
przedruk w "Karp. Post " 1903, odb. w
1904). Inną jego ważną i też dopiero pośmiertnie wydaną pracą jest Reise auf
die Karpatischen Gebirge, und in die angränzenden Gespanschaften ("Ungr. Mag." 1787, przedruk w 1905); jest to opis podróży
wspomnianej komisji w 1751. Natomiast swoje wędrówki w 1752, m.in. w Tatry i po
Podtatrzu
, opisał B. w pracy
Abermalige Reise in die Karpatischen Gebirge, und die angränzenden
Gespanschaften ("Ungr. Mag." 1787).
B. jest też autorem dalszego ciągu kroniki rodzinnej,
rozpoczętej przez swego ojca (»Buchholtz Georg
sen
.) pt. Historischer Geschlechts-Bericht, a
doprowadzonej do 1710. Ten ciąg dalszy obejmuje lata 1710-53, dotyczy też spraw
tatrz. (np. relacja o komisji cesarskiej, badającej Tatry w 1751). Został wydany
drukiem (tylko w obszernych wyjątkach) dopiero w 1904, jako dod. do kroniki
ojca, pt. Auszug aus dem Tagebuch des Jacob Buchholtz, Sohn des Georg
Buchholtz, des Aelteren. Jakub B. opisał tam również dzieje
rodziny Augustini ab Hortis
, spowinowaconej z Buchholtzami i zasłużonej w historii
poznawania Tatr.
Syn Jakuba B., Johann
Georg B . (ur. 10 V 1724 w Kiezmarku) uczestniczył w
niektórych wyprawach badawczych swego ojca, a także w podróży do Wiednia w 1752,
gdy ojciec znowu zawiózł cesarzowi duży zbiór różnych skał i minerałów. W
grudniu 1753 ów syn doręczył cesarzowi z polecenia ojca dziennik jego prac
poszukiwawczych pt. Theatrum Naturae curiosorum regni Hungariae. Rękopis
ten, zawierający niewątpliwie opis również i tatrz. poszukiwań Jakuba B., nie
został dotąd odnaleziony.
