Reychman Jan (19 II 1910 Warszawa - 11 I 1975 tamże, poch. na cment.
ewang.-reform.), wnuk stryjeczny » Bronisława Rejchmana, siostrzeniec »
Bolesława i Wacława Olszewiczów, kuzyn » Witolda Mileskiego. Historyk (UW 1933),
orientalista i hungarysta, etnograf, prof. UW od 1955, turysta i krajoznawca,
działacz PTTK.
Do gimnazjum uczęszczał od 1923 w Zakopanem i wtedy rozpoczął swe wieloletnie
wędrówki po Tatrach i po całym Podtatrzu (m.in. w towarzystwie Wacława
Olszewicza, Witolda Mileskiego i W.H. Paryskiego), stając się już przed II wojną
świat. jednym z najlepszych znawców regionu podtatrz. W czasie okupacji niem.
pracował w Muzeum Tatrz. w Zakopanem 1939-40, a w 1940 przedostał się na Węgry.
Przez Rumunię wrócił do Polski w 1945. Od 1951 był członkiem redakcji
"Wierchów".
Od 1929 ogłaszał liczne artykuły na tematy dotyczące Tatr i Podtatrza, jak o
zbójnictwie, np. Zbójnictwo karpackie w nowym oświetleniu ("Kuźnica"
1948, nr 47); o badaniach nauk., np. Zagadnienie osadnictwa wołoskiego w
Karpatach w rumuńskiej literaturze naukowej lat ostatnich ("Roczniki Dziejów
Społ. i Gosp." 8, 1946, nr 2), Udział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w
badaniach naukowych Tatr, Podhala i Karpat (1873-1948) ("Wierchy" 18, 1948),
W sprawie nowych badań nad przeszłością ruchów społecznych na Podhalu
(tamże 20, 1951); z dziedziny historii, np. Klasztor w Lendaku i jego
dawna przynależność do opactwa miechowskiego ("Nasza Przeszłość" 19, 1964);
z dziejów piśmiennictwa tatrz., np. Przewodniki do Tatr, Pienin i Szczawnic
Walerego Eljasza ("Ziemia" 1947, nry 6-10), lub obszerna przedmowa i
komentarze do pol. wydania książki Węgierski bądź Dacki Simplicissimus
(Kr. 1967); monografia krajozn. Osturnia ("Wierchy" 13, 1935, wsp. z
W. Mileskim). Ponadto artykuły o zabytkach na Podtatrzu, z dziedziny etnografii,
językoznawstwa i ochrony przyrody, liczne recenzje, życiorysy itd.
Jako osobne książki wydał Przewodnik po Podhalu, Spiszu, Orawie i
północnej Słowacji (Wa. 1937), Przemysł wiejski na Podhalu (Za. 1937,
z bratem Stefanem; wyd. 2 w 1965, wyd. ang. w 1972 pt. Rural Industry in the
Polish Tatra Highlands) oraz książkę pt. Peleryna, ciupaga i znak tajemny
(Kr. 1971, wyd. 2 w 1976) o osobliwych postaciach pol., m.in. związanych
blisko z Zakopanem i Tatrami (Jan Grzegorzewski, Tadeusz Miciński, Stanisław
Eljasz-Radzikowski i in.).
Jest też autorem ponad 300 artykułów i większych prac z dziedziny
orientalistyki (zestawionych w publikacji Księga dla uczczenia pamięci Jana
Reychmana, Wa. 1976) oraz wielu prac z zakresu hungarystyki, nieraz
wiążących się z Podtatrzem.
Lit. - "Wierchy" 44, 1975 (Władysław Krygowski). - "PSB" 31, 1988-89 (Zygmunt
Abrahamowicz). - Jadwiga i Eugeniusz Szulcowie: Cmentarz
Ewangelicko-Reformowany w Warszawie. Wa. 1989.
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
