E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

bibliografie

 
  Kategoria: 
Nie okreslony 

  opis  
  forum (0)  

bibliografie .

Bibliografie wielotematyczne.

Eugeniusz Janota pierwszy pisał o potrzebie opracowania regionalnej b. tatrz. i nawet gromadził do takiej pracy materiały. Następnie zadanie to podjęli mn.w. równocześnie i niezależnie od siebie dwaj działacze: Henryk Müldner w ramach działalności TT i Hugo Payer z polecenia MKE, przy czym obaj przyjęli dla swych prac zasięg szeroki: całe Karpaty.

Müldner ogłosił jedynie pierwszą część swej pracy Bibliografia karpacka ("Pam. TT" 1876); zawiera zaledwie ponad 300 pozycji i tylko z piśmiennictwa pol. Zapowiedzianych dalszych części nie ogłosił.

Pierwszą rzeczywistą, dość dokładnią jak na swoje czasy, bibliografię karp. opracował Payer. Najpierw pt. Bibliotheca carpatica opublikował tylko trzy części w "Jahrb. UKV" (1874-76), a następnie pod tym samym tytułem wydał całość w osobnej książce: Bibliotheca carpatica (Késmárk, Igló 1880); zawiera ona 5885 pozycji, w znacznej części odnoszących się do Tatr.

Materiały do swej b. zgromadził Payer z pomocą wielu osób, gł. z terenu ówczesnych Węgier, ale także z Krakowa: Alojzego Altha, Walerego Eljasza i E. Janoty.

Tomasz Janiszewski ogłosił skromną b. zakop. i tatrz. pt. Bibliografia zakopiańska ("Prz. Zakop." 1899 i odb.); zawiera zaledwie 164 pozycje.

Materiały do b. tatrz. gromadził przez wiele lat Stanisław Eljasz-Radzikowski (1869-1935), ale zachowały się one tylko we fragmentach.W 1913 i 1914 Imre Barcza zapowiadał wydanie swej szczegółowej b. tatrz.: Bibliographia Tatraensis; jej plan przedstawił w "Jahrb. UKV" (1914, s. 148-149). Wykonaniu tego zamiaru przeszkodziła I wojna świat., a los zebranych materiałów nie jest znany.

Ok. 1925-30 Emil Stolfa, ówczesny generalny sekr. PTT, na 60-lecie tego towarzystwa zamierzał opracować b. dzieł, broszur i ważniejszych artykułów dotyczących gór pol. za okres od 1918. Wydał nawet osobną odezwę z apelem o nadsyłanie mu materiałów. Projekt nie został zrealizowany.Rodzaj obszernej tur. monografii Karpat wydał Szilárd Schermann pt. Szögescipők nyomai a Kárpátok bércein (Bp. 1937). W dziele tym, przy kilku rozdziałach, autor podał razem ok. 1300 tur. i nauk. pozycji literatury tatrz., a dla całych Karpat (łącznie z Tatrami) ok. 3500. Jest to pewne uaktualnienie (selekcyjne) bibliografii Payera.

W latach międzywoj. Juliusz Zborowski zaczął gromadzić materiały do b. Tatr i Podtatrza Pol.; zachowały się one w Muzeum Tatrz. w Zakopanem w formie nie opracowanej.

Po II wojnie świat. w różnych czasopismach ogłaszano wielotematyczne b. Tatr lub szerszego obszaru łącznie z Tatrami, ale fragmentaryczne i przeważnie tylko bieżące lub dotyczące krótkich okresów, np. W.H. Paryskiego Literatura tatrzańska i podtatrzańska w czasie wojny ("Tat." 1947) zawiera tylko 60 pozycji. Natomiast Bibliografia tatrzańska w języku słowackim i czeskim, którą opublikował Jozef Bánsky ("Wierchy" 1949) obejmuje wprawdzie lata 1897-1948, zawiera jednak zaledwie 116 pozycji, w tym 85 artykułów z czasopisma "Krásy Slov.", i to jedynie z lat 1939-46. Wydana osobno Władysława Krygowskiego Bibliografia turystyczna gór Polski (Kr. 1959) jest wielotematyczna ale b. selekcyjna, gdyż dla Tatr razem z Podhalem podaje jedynie 124 pozycje.

Jedyną wielotematyczną b. bieżącą wydawaną bardziej systematycznie i obficie (choć też niekompletnie) jest Bibliografia górska, obejmująca również Tatry, a ukazująca się w "Wierchach" od 1949 i zawierająca piśmiennictwo od 1945. Tylko pierwszą część ogłosił W. Krygowski ("Wierchy" 19, 1949); uwzględnił jedynie druki zwarte. Wszystkie nast. części, obejmujące już wszelkiego rodzaju pozycje drukowane łącznie z recenzjami, opracował aż do swej śmierci Kazimierz Polak ("Wierchy" od 20, 1950-51 aż do 54, 1985), a potem jego żona Helena i syn Jacek (tylko t.55, 1986).W ramach wydawnictwa seryjnego Bibliografia východného Slovenska ukazała się wielotematyczna b. Ivana Bohuša: Vysoké Tatry 1945-1961 (Košice 1964). Uwzględnia piśmiennictwo jedynie z 1945-61, a terytorialnie tylko ze słow. części Tatr Wys. łącznie z Tatrami Biel. i nielicznymi miejscowościami u stóp Tatr; zawiera 5550 pozycji (łącznie z recenzjami ponad 7000). Kontynuacją tej b., ale za wcześniejszy okres, jest tegoż Bohuša b. o podobnym zasięgu terytorialnym jak poprzednia: Vysoké Tatry 1919-1944 (Košice 1972, 4 t.); zawiera ponad 10 000 pozycji. Dalsze uzupełnienie pod względem zasięgu chronologicznego tak pojętej b., ale z okrojonym zasięgiem tematycznym, wydał Aladár Marček pt. Výberová bibliografia o Tatranskom národnom parku... za obdobie 1962-1983 ("Zbor. Prác TNP" 1984).Natomiast uzupełnieniami pod względem zasięgu terytorialnego i chronologicznego są trzy inne b. wielotematyczne: Liptowa, Orawy i Tatr Zachodnich.Pavol Stano w swym dziele Bibliografia Liptova (Ma. 1968) dał ponad 18 000 pozycji dotyczących Liptowa łącznie z Tatrami Lipt. za okres od czasów najdawniejszych do 1965. Uzupełnienia do tej b. (607 pozycji) ogłosili Ján Drdoš, Eva Kalivodová, Florin žigrai i Anna Buková: Doplnok k Bibliografii Liptova ("Acta Geobiologica" 1, Br. 1972, nr 1).Pavol Horváth jest autorem dzieła Bibliografia Oravy (Oravský Podzámok 1977); zawiera ponad 5000 pozycji (brakuje m.in. wielu polskich) od czasów najdawniejszych do 1970, dotyczących Orawy łącznie z Tatrami Orawskimi. Tatr Zachodnich dotyczy Vyberová bibliografia o Západných Tatrách za obdobie 1948-1987 ("Zbor. Prác TNP" 28, 1988), autor Aladár Marček, pozycji ponad 900. Tytuł tej ostatniej b. jest mylący, gdyż poza kilkoma pozycjami pomija ona zupełnie polską część Tatr Zachodnich i literaturę polską o ich słow. części.Istnieją też dwie wielotematyczne i chronologicznie nieograniczone b. tatrz. nie opublikowane ale uporządkowane i zindeksowane, w formie kartotek stale uzupełnianych: Ivana Bohuša w Łomnicy Tatrz. i W.H. Paryskiego w Zakopanem. Bibliografia Bohuša obejmuje Tatry Wys. i Biel. z najbliższym podnóżem, a bibliografia Paryskiego uwzględnia całe Tatry wraz z Podtatrzem.

Bibliografie monotematyczne.

Najważniejsze lub przykładowe tatrz. bibliografie monotematyczne, tj. dotyczące jednej dziedziny lub zagadnienia, są w kolejności chronologicznej następujące:

Samu Weber: Szepesvármegye történelmi irodalmának bibliographiája (w: "A Szepesmegyei Történelmi Társulat Millenniumi Kiadványai", Lőcse 1895). Bibliografia historii Spisza, zawiera kilkaset pozycji (wiele dotyczy Tatr).

István Győrffy: Bibliographia botanica Tatra_nsis ("Jahrb. UKV" 1912-14, 1916, 1917; "Tur., Alp., Wint." 1927). Bieżąca b. bot. za 1911-24.

Julius Gréb: Bibliographie der Zipser Volkskunde ("Karpathenland" 1930). Kilkaset pozycji z dziedziny szeroko pojętej etnografii Spisza i Tatr, zwł. Niemców spiskich.

Walter Maas: Kritische Bibliographie zum Almwesen in den Karpathen ("Karpathenland" 1931). Bibliografia pasterstwa karp., gł. Karpat Zach.

Zofia Hołub-Pacewiczowa: Osadnictwo pasterskie i wędrówki w Tatrach i na Podtatrzu (Kr. 1931). W rozdziale Wykaz źródeł i literatury jest b. o 269 pozycjach (past., geogr., hist. i in.).

Stanisław Leszczycki: Region Podhala (Kr. 1938). Zawiera b. o 653 pozycjach z dziedziny fizjografii i stosunków gosp. Podhala i Tatr Pol.

Ivan Houdek: Osudy Vysokých Tatier (Lipt. Sv. Mik. 1951). Zawiera b. hist. Tatr, ponad 300 pozycji.

Kazimierz Kowalski: Jaskinie Polski (Wa., t. 2, 1953). Zawiera wszechstronną b. jaskiń Tatr Pol. o 250 pozycjach.

Janina Pirożek: Bibliografia geologiczno-gleboznawcza Tatr 1639-1953 (Wa. 1956). Ponad 1300 pozycji.

Michał Orlicz: Badania naukowe z zakresu meteorologii i klimatologii regionu tatrzańskiego w okresie 1945-1956 ("Wierchy" 1957). Zawiera 204 pozycje.

Karol Starmach: Stan badań algologicznych w Tatrach ("Kosmos" 1957). Zawiera b. złożoną z 99 pozycji.

Bronisława Kopczyńska-Jaworska: Bibliograficzny przegląd prac i wzmianek o pasterstwie w Tatrach, jako dodatek do jej pracy Badania nad organizacją wypasu w pasterstwie wysokogórskim na Podhalu (w księdze zbior. "Studia i materiały do historii kultury wsi polskiej w XIX i XX w.", Wr. 1958). Zawiera 139 pozycji dotyczących Tatr Pol. i Podhala.

Włodzimierz Antoniewicz: Dzieje badań pasterstwa górskiego w Polsce (w dziele zbior.: "Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala", t. 1, Wr. 1959). Cytuje blisko 300 pozycji, dużo z Tatr (głównie pasterstwo i etnografia).

Witold H. Paryski: Rozwój i stan badań toponomastycznych w Tatrach i na Podtatrzu ("Onomastica" 5, 1959, nr 2). Ponad 100 pozycji bibliogr.

Dzieło zbiorowe Bibliografia historii kultury ludowej Karpat (cz. I: Wa. 1960, red. Mieczysław Gładysz, i części dalsze).

Rudolf žatko: Výberová bibliografia ludovej kultúry karpatskej na Slovensku ("Bibliografická příloha Zpráv SČN a SNS" nr 5, 1962).

W.H. Paryski: Bibliografia pasterstwa Tatr i Podtatrza (w: "Past. Tatr Pol. i Podh." 8, 1970). Ponad 2000 pozycji.W.H. Paryski: Bibliografia limby tatrzańskiej (w pracy zbior.: Limba, Pinus cembra L., Wa., Poz. 1971). Zawiera ok. 500 pozycji.

Józef Szaflarski: Poznanie Tatr (Wa. 1972). W przypisach i aneksie bibliogr. do poszczególnych rozdziałów podano selekcyjną, ale obfitą b. do dawniejszych dziejów poznawania Tatr.

Ivan Bohuš, Michał Orlicz: Bibliografia (w dziele zbior.: Klíma Tatier, Br. 1974). Jest to b. klimatol., ok. 2000 pozycji.

Witold H. Paryski: Bibliografia dendrologiczna Tatr ("Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjogr.", PAN Kraków, t. 4, 1975). Zawiera ok. 1600 pozycji.

Bolesław Chwaściński: Z dziejów taternictwa (Wa. 1979). W przypisach zawiera sporą b. do dziejów taternictwa.

Jacek Kolbuszewski: Tatry w literaturze polskiej (Kr. 1982). W tekście i w przypisach zawiera dużą w sumie b. polskiej literatury pięknej o Tatrach.

Grzegorz Barczyk: Polska bibliografia geologiczna Tatr 1954-1989 (Wa. 1990). Zawiera 628 pozycji, stanowi kontynuację bibliografii J.Pirożek.

Istnieje też b., która miała być wielotematyczna, ale pozostała zbiorem czterech bibliografii monotematycznych, gdyż wydano wtedy jedynie jej część I z działami: klimat (429 pozycji), gleby (120), rolnictwo (366) i leśnictwo (373). Jest to Bibliografia ziem górskich w Polsce (Kr. 1964); oprac. Janina Lewińska, Tomasz Komornicki, Mieczysław Nowak i Ignacy Gawłowski (razem 1288 pozycji, z czego tylko część z Tatr). Kontynuacją tej pracy jest Bibliografia ziem górskich w Polsce , część II (w: "Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich", nr 33, Kr. 1991), ale obejmuje ona jedynie publikacje członków Komitetu Zagospodarowania Ziem Górskich PAN (pozycji 1663, również tylko częściowo z Tatr).

Nie wydrukowane dotąd tatrz. b. monotematyczne były i są obecnie w posiadaniu różnych naukowców i instytucji nauk., np. karpacka b. zoologiczna Mariana Gieysztora, tatrz. b. limnologiczna Przemysława Olszewskiego, tatrz. b. kartograficzna Józefa Szaflarskiego i druga podobna W.H. Paryskiego, speleologiczna ( w znacznej mierze tatrz.) Wojciecha W.Wiśniewskiego.

Bibliografie czasopism i zawartości czasopism.

Tatr i Podtatrza dotyczą zwł. następujące:Bibliografia wydawnictw Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego ("Wierchy" 1948 i odb.). Oprac. Bohdan Małachowski, Ludwik Gorski, Jan Magiera i Władysław Krygowski. Jest to b. wydawnictw PTT za 1873-1948 i artykułów zawartych w czasopismach "Pam. TT", "Wierchy" i "Prz. Tur."

Tadeusz Zygmunt Bednarski: Polskie czasopiśmiennictwo turystyczno-krajoznawcze. Szkic bibliograficzno-informacyjny do 1914 r. ("Zeszyty Prasoznawcze" 1967, nr 3).

Kazimierz Polak: Bibliografia "Wierchów" 1923-1972 (Wa., Kr. 1976). Szczegółowa b. zawartości z indeksami.Kazimierz Polak: Bibliografia "Pamiętników Towarzystwa Tatrzańskiego" za lata 1876-1920 (Wa., Kr. 1981). Szczegółowa b. zawartości z indeksami. Podaje też spis heliograwiur dodawanych do "Pam. TT".

Witold H. Paryski: Bibliografia chronologiczna zakopiańskich list gości, czasopism, roczników i jednodniówek z lat 1888-1899, jako aneks do pracy Juliusza Zborowskiego Z dziejów ruchu wydawniczego w Zakopanem do roku 1899 ("Rocz. Podh." 1985). Szczegółowa b. wymienionych publikacji (ale nie ich zawartości).

W maszynopisach istnieją też b. zawartości czasopism "Krásy Slovenska" za lata 1921-53 (oprac. Jožo Šimko, 1954, tylko tatrz. pozycje) oraz "Magyarországi Kárpátegyesület Évkönyve" wraz z jego wersją niem. "Jahrbuch des Ungarischen Karpathenvereins" za lata 1874-1917 (oprac. Ivan Bohuš, 1954, wszystkie pozycje).

Ponadto w kartotekach znajdują się obfite materiały Juliusza Zborowskiego, gromadzone od okresu międzywoj. a stanowiące b. zawartości poszczególnych czasopism zakop. i nowotarskich, oraz b. tylko pozycji tatrzańskich i podtatrz. w wielu czasopismach spoza tego regionu.

Bibliografie inne.

Można też znaleźć krótsze i dłuższe tatrz. b. wielotematyczne i monotematyczne w licznych pracach o Tatrach tu nie wymienionych, m.in. bibliografie osobowe, np. Juliusza Zborowskiego (oprac. Mieczysław Gładysz) w t. 2 jego Pism podhalańskich (Kr. 1972).

Wiele pozycji tatrz. znajdziemy również w b. monotematycznych obejmujących szerszy teren, np. Dezydery Szymkiewicz: Bibljografja flory polskiej (Kr. 1925), Antoni Jakubski: Bibljografja fauny polskiej (Kr. 1927-28), Ján Futák i Karel Domin: Bibliografia k flóre ČSR (Br. 1960), Wiesław Fałtynowicz: Polska bibliografia lichenologiczna (Kr., Wr. 1983), Alina Skirgiełło: Polska bibliografia mikologiczna (Wa. 1988),Wanda Stojanowska: Polska bibliografia śluzowców (Kr. 1990), Jadwiga Siemińska: Polska bibliografia fykologiczna (Kr., Wr. 1990), czy też w bibliografiach polskiej i słow. etnografii, geologii, historii, literatury (np. "Nowy Korbut ), kultury ludowej Karpat itd.

Cennymi źródłami do b. Tatr są również pol. i słow. wielotematyczne bibliografie nar., jak Karola Estreichera Bibliografia polska (Kr. 1872-1951), tegoż Bibliografia polska XIX stulecia, wyd. drugie (Kr. 1959-1991, t. 1-16 do litery K), dzieło zbior. Bibliografia polska 1901-1939 (Wr., t. 1 1986, t.2 1991, t.3 1993), Ludovíta V. Riznera Bibliografia písomníctva slovenského (Turč. Sv. Ma. 1929-34) wraz z jej suplementami. Tak samo liczne b. o nieco węższym zakresie, np. Ján Tibenský, Mária Hrochová i Mária Mauerová: Biobibliografia prírodných, lekárskych a technických vied na Slovensku do roku 1850 (Ma. 1976, I-II).





KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024