Główny zakopiański cmentarz komunalny nazywany Nowym Cmentarzem, powstał pod koniec 1907 roku na skutek przepełnienia Starego Cmentarza. Na Nowym Cmentarzu pochowane są również osoby zasłużone dla Zakopanego i Polski, których groby warto odwiedzić.

    Za mauzoleum skręcamy w pierwszą alejkę w lewo. Na jej rogu, po lewej stronie znajduje się grobowiec założyciela cmentarza, drugiego proboszcza zakopiańskiego - Kazimierza Kaszelewskiego. Obok - bardzo już zniszczony grób zakopiańskiego kupca Józefa Fabiana Słowika, pochowanego tu 31 grudnia 1907 roku. Jest to najprawdopodobniej pierwsza osoba, pogrzebana na cmentarzu przy ul. Nowotarskiej. Obecnie na grobowcu brak nawet tablicy z nazwiskiem. Naprzeciw widać grób ze stelą z żółtego piaskowca: pochowane są tu prochy Aleksandra Mniszka-Tchórznickiego, przewodniczącego polskiej delegacji na proces w Grazu w sprawie przynależności państwowej Morskiego Oka w 1902 r.

Grób matki Kazimierza Tetmajera (fot. Andrzej Samardak)

Grobowiec założyciela cmentarza ks. Kazimierza Kaszelewskiego (fot. Andrzej Samardak)

Grób Aleksandra Mniszka-Tchórznickiego (fot. Andrzej Samardak)

    Nieopodal grób matki Kazimierza Tetmajera z wzruszającym napisem: "Najczystszej z kobiet, najszlachetniejszej z żon, najlepszej z matek Julii z Grabowskich Adolfowej Tetmajerowej kamień ten położył syn". Są jeszcze na tym cmentarzu pochowane matki trzech innych znanych Polaków: Aleksandra Choromańska, matka Michała, Augusta Marchlewska, matka Juliana i Katarzyna Smreczyńska, matka Władysława Orkana.

Grób Klemensa Bachledy (fot. Andrzej Samardak)

    Idąc dalej na zachód dochodzimy do następnej alejki, którą skręcamy w prawo. Tutaj spotykamy groby kilku osób, związanych z działalnością taternicką, a wśród nich, jako ostatni z lewej strony przed skrzyżowaniem z następną aleją - obelisk z tatrzańskiego kamienia, ustawiony na mogile Klemensa Bachledy, współtwórcy Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, nazywanego "królem przewodników tatrzańskich".

    Za grobem Klimka skręcamy w prawo i stajemy przed wielkim głazem tatrzańskim, zwieńczonym rzeźbą siedzącego orła. To Pomnik Legionistów, wzniesiony w 1927 roku staraniem Stowarzyszenia Legionistów w Zakopanem, na czele którego stał późniejszy burmistrz Leopold Winnicki. Pochowanych jest tutaj kilkunastu legionistów (mogiły wielu innych kombatantów I wojny są rozproszone w dalszych częściach cmentarza), których nazwiska wymienione są na marmurowej tablicy. Są wśród nich generałowie: Kazimierz Sosnkowski (tutaj mogiła symboliczna), Marian Januszajtis - zmarły w Wielkiej Brytanii i przeniesiony do Zakopanego, Andrzej Galica, przeniesiony z Majdanu koło Piotrkowa do Kwatery Legionistów i Mieczysław Boruta-Spiechowicz - generał kampanii wrześniowej, przez ostatnie lata życia mieszkający stale w Zakopanem. Wśród innych pochowanych tu osób zwracają uwagę groby znanych architektów zakopiańskich, również walczących w Legionach - Franciszka Kopkowicza i Zygmunta Ostafina.

Tablica Pomnika Legionistów (fot. Andrzej Samardak)

Pomnik Legionistów (fot. Andrzej Samardak)

Pomnik Olgi i Andrzeja Małkowskich (fot. Andrzej Samardak)

    Obok Kwatery Legionistów stoi pomnik twórców polskiego harcerstwa Olgi i Andrzeja Małkowskich. Autorem pomnika jest Henryk Burzec. Pochowana jest tu Olga Małkowska, natomiast jej mąż, który zginął w falach Morza Śródziemnego, ma tutaj grób symboliczny.

Pomniki Legionistów i Małkowskich, widok z trasy zwiedzania (fot. Andrzej Samardak)

Pomniki Legionistów i Małkowskich, widok z głównej alei (fot. Andrzej Samardak)