E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Stęczyński Bogusz Zygmunt

 
  Kategoria: 
Nie okreslony 

  opis  
  forum (0)  

Stęczyński Bogusz Zygmunt, także Maciej Bogusz S. (20 I 1814 Hermanowice k. Dobromila - 8 VIII 1890 Kraków). Pisarz, poeta, malarz, rysownik, litograf, leśniczy, bibliotekarz, krajoznawca.

W 1833-56 wędrował dużo po Galicji i Śląsku oraz po niektórych sąsiednich i dalszych krajach (dotarł pieszo do Włoch). Tatry zwiedzał w 1845, 1846, 1847 i 1851. Z jego publikowanych i rękopiśmiennych prac (dotąd poza fragmentami jeszcze nie zanalizowanych dokładnie) trudno ustalić szlaki jego wędrówek lub choćby spis zwiedzonych obiektów, oczywiste jest jednak, że był w licznych dolinach pn. i pd. stoków Tatr, przechodził przez niejedną wówczas rzadko uczęszczaną przełęcz i wspiął się na Łomnicę w 1851. Zwiedzał tez jaskinie (m.in. Dziurę i Mylną).Ok. poł. XIX w. był on niewątpliwie jednym z najbardziej aktywnych krajoznawców pol. i turystów tatrz., jednym z najlepszych wówczas znawców Pienin, Tatr i Podtatrza (również Śląska i Sudetów), a także jednym z ich czołowych propagatorów w społeczeństwie polskim.

Twórczość pisarska S. wprawdzie nie ma większej wartości lit., a rysunki nie odznaczają się wysokim artyzmem, jednakże jego krajoznawcze opisy prozą i wierszem oraz ilustrujące je rysunki mają obecnie dużą wartość dokumentarną, toteż rysunki te (przeważnie litografie) są wciąż i często reprodukowane. S. pisał i rysował dużo, ale za życia autora jego twórczość (dość amatorska) nie cieszyła się wielkim powodzeniem; S. żył i zmarł w ciężkich warunkach.

Pierwszym dziełem S., w którym spotykamy opisy różnych okolic tatrz. i ich widoki, jest pisana prozą książka Okolice Galicyi (Lw. 1847-48, wydana najpierw w 10 odrębnych zeszytach). Wśród 80 litografii są również tatrzańskie i pienińskie: Wybuch Czarnego Dunajca w dolinie Kościelisko (jest to Wypływ spod Pisanej; pierwsza drukowana rycina tatrzańska o tematyce jaskiniowej), Wodospad Białki w Tatrach, Rozwaliny zamku w Czorsztynie nad Dunajcem (także Niedzicki Zamek), Tatry od wsi Bukowiny, Wodospad w Górze "Goreckowa" (Wywierzysko Bystrej), Krościenko, Morskie oko w Tatrach .

Poświęcony głównie Pieninom, Tatrom i Podtatrzu jest jego obszerny poemat Tatry w dwudziestu czterech obrazach (Kr. 1860) z 80 rysunkami autora. Tekst został okrojony przez wydawcę, ale rękopis zachował się w Bibliotece PAN w Krakowie. Te same 80 rysunków bez poematu, ale z krótkimi objaśnieniami prozą, wydano też pt. Pieniny i Tatry, zbiór 80 malowniczych widoków (Kr. 1860, przedruk 1997); książka ta (właściwie album) jest czasem cytowana pod jej nieco innym tytułem z okładki: Album Pienin i Tatrów, ale nie jest to żadne odrębne wydawnictwo. Te dwie pozycje z 1860 (poemat z rycinami i album) stanowią podst. publikacje S. o Tatrach.

Tatry i Pieniny pojawiają się fragmentarycznie również w in. publikacjach S. W serii jego siedmiu dużych plansz wydanych pod wspólnym tytułem Widokrąg z mogiły Kościuszki (Lw. 1851) litografia trzecia to Tatry. Jego Pamiątka malownicza (Lw. 1852, 48 rycin kolorowanych w 6 zeszytach) zawiera litografie Felka , jezioro w Tatrach, Wodospady Łysianek (Kahlbach), Czerwony Klasztor w Pieninach i parę in. widoków tatrz. Wśród 4 litografii, jakie są w jego Albumie na rok 1852 (Lw. 1852) znajduje się Czerwony Klasztor w Pieninach. Osobno została wydana duża autolitografia S.: Widok Morskiego Oka (Kr. 1862, z orłem na pierwszym planie). Ułożony przez S. Przyjaciel wszystkich ludzi czyli Kalendarz sto-letni (Kr. 1873) zawiera różne wzmianki o Tatrach i Podtatrzu oraz wiersz S.: Moja modlitwa w Tatrach. Dopiero pośmiertnie ukazał się obszerny ilustr. poemat S. o Śląsku i Sudetach pt. Śląsk (Wr. 1949); zawiera nieco wzmianek i o Tatrach.

Z nie wydanych prac S. dotyczą też Tatr: gruby rękopiśmienny tom Wspomnienie malowniczo-historycznych przechadzek po Tatrach, Spiżu, Orawie, Węgrzech, Serbii, Siedmiogrodzie, Sławonii, Multanach, Banacie, Kroacji, Dalmacji i Krainie, odbytych w r. 1845 (krótkie omówienie w "Wierchach" 1938), rękopisy Feronija czyli wspomnienia z podróży po Tatrach i ziemiach słowiańskich, Ziewonija czyli pieśni i dumania o dawnych zamkach, ...górach, ...z dodatkiem o Doboszu, Janosiku, ... pisane w podróżach po Galicyi od roku 1833 do 1856, Tatry. Poemat w 14 pieśniach, także autobiograficzny Pamiętnik historyczny i może jeszcze inne jego rękopisy jak Polska Najada .

Lit. - Witold Mileski: Odkrycie nowego rękopisu Stęczyńskiego. "Wierchy" 16, 1938. - Wacław Olszewicz: O nieznanej autobiografii B.Z. Stęczyńskiego. "Wierchy" 32, 1963. - Wojciech W.Wiśniewski: Jaskinie tatrzańskie w dziełach Bogusza Z.Stęczyńskiego (1847, 1860). "Jaskinie" 1998 nr 5.





KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024