Sekcja Taternictwa Jaskiniowego Klubu Wysokogórski (Nie okreslony) |
|
Sekcja Taternictwa Jaskiniowego Klubu Wysokogórskiego Kraków. Uważana
jest za kontynuację » Klubu Grotołazów (który powstał w 1950) poprzez kolejne
organizacje jask.: Oddziałowa Sekcja Taternictwa Jaskiniowego PTTK Kraków,
Sekcja Taternictwa Jaskiniowego Krakowskiego Koła Klubu Wysokogórskiego (po
reaktywowaniu Klubu Wys.) oraz Sekcja Taternictwa Jaskiniowego Klubu
Wysokogórskiego Kraków. Ta ostatnia obchodziła więc w 1990 swoje 40-lecie....
|
|
Sekcja Tatrzańska (Nie okreslony) |
|
Sekcja Tatrzańska przy Komisji Przewodnickiej
Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Nowym Sączu. Powstała w 1988 i skupiła ponad 40
przewodników tatrz. z woj. nowosądeckiego (poza Zakopanem i Skalnym Podhalem),
zrzeszonych organizacyjnie w Kołach Przewodników przy poszczególnych Oddziałach
PTTK (»Koło Przewodników w Nowym Sączu).Najwięcej tych przewodników tatrz. było
w Nowym Sączu (24) i Limanowej (7), a poza tym w Rabce (4),...
|
|
Sekcja Turystyczna PTT (Nie okreslony) |
|
Sekcja Turystyczna PTT. Najstarsza z trzech macierzystych organizacji
Klubu Wysokogórskiego, wchodząca początkowo w skład Towarzystwa Tatrzańskiego
(jako STTT), a potem w skład Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (jako
STPTT).
Narodziny STT to narodziny nowoczesnego pol. taternictwa. Przedtem ks. Józef
Stolarczyk, Walery Eljasz, Leopold Świerz, Tytus i Ludwik Chałubińscy, Jan
Gwalbert Pawlikowski, Karol Potkański i in. niewątpliwie pchnęli...
|
|
Sekcja Wysokogórska Oddziału Górnośląskiego PTT (Nie okreslony) |
|
Sekcja Wysokogórska Oddziału Górnośląskiego PTT w Katowicach. Zaraz po II
wojnie świat. na Górnym Śląsku rozpoczął się żywy rozwój turystyki
wysokogórskiej i taternictwa. Ruchem tym opiekował się Oddział Górnośląski PTT w
Katowicach, a prowadzili go zamieszkali na Śląsku członkowie Klubu
Wysokogórskiego PTT i in. turyści śląscy.
W Katowicach było wtedy za mało członków KWPTT, aby utworzyć jego koło, więc
jako...
|
|
Sektion Schlesien des UKV (Nie okreslony) |
|
Sektion Schlesien des UKV lub Zweigverein
Schlesien des KV; węg. M.K.E. Sziléziai-osztály. Sekcja Śląska Węg. Tow. Karp.,
jedyna na terenie Niemiec aż do I wojny świat., powstała w 1887 i miała siedzibę
we Wrocławiu. Skupiała niem. członków głównie z Dolnego i Górnego Śląska. W 1918
Sekcja Śląska formalnie przestała istnieć, ale już na pocz. lat 1920-tych
wróciła do » Karpathenvereinu.
W 1887-1914...
|
|
Sembrat Kazimierz (Nie okreslony) |
|
Sembrat Kazimierz (4 XI 1902 Kraków - 22 VII 1988 Wrocław). Zoolog (Uniw.
Lwow. 1924, dr 1925), działacz ochrony przyrody, prof. Uniw. Lwow. 1939-41 i
Uniw. Wrocł. 1945-73, dyr. Instytutu Zool. tamże, od 1952 czł. Komitetu Zool.
PAN, od 1946 przewodniczący Wrocł. Komitetu Ochrony Przyrody, od 1955 czł.
PROP.
Przez szereg lat prowadził w Tatrach badania zool. (herpetologiczne i
ornitologiczne). Z licznych jego prac dotyczą Tatr m.in.: Czy...
|
|
Semkowicz Władysław (Nie okreslony) |
|
Semkowicz Władysław (9 V 1878 Lwów - 19 II 1949 Kraków). Historyk (Uniw.
Lwow. 1903), prof. UJ 1916-48, czł. PAU 1919. W 1939-40 wraz z in. profesorami
UJ był więziony w niem. obozie koncentr. w Sachsenhausen.
Jego liczne prace nauk. dotyczą różnych ziem pol. oraz spraw ogólnych.
Zajmował się również dziejami Podtatrza, zwł. Orawy i Spisza, co wynikało m.in.
z jego wielkiego umiłowania Tatr i Podtatrza i wieloletniego uprawiania tam...
|
|
Serafin Roman (Nie okreslony) |
|
Serafin Roman (10 III 1912 Zakopane - 10 III 1992 tamże, poch. na starym
cment.). Zakop. fotograf zawodowy i fotografik (czł. Związku Pol. Artystów
Fotografików), narciarz (skoczek) i taternik.
W 1928-32 uczeń, a w 1934-39 i 1948-76 pracownik firmy fot. Henryka
Schabenbecka w Zakopanem i następnie spółdzielni "Foto Jedność" tamże. Wykonywał
wtedy różnorodne prace fot.: portrety, pejzaże tatrz., zdjęcia techn. i sport.,
obsługę fot....
|
|
Serafin Władysław (Nie okreslony) |
|
Serafin Władysław (22 IX 1905 Kraków - 16 II 1988 tamże). Malarz (krak.
ASP), zamieszkały w Krakowie.Wśród jego tatrz. i podtatrz. pejzaży oraz scen
rodzajowych są obrazy olejne i pastele: Limba nad Morskim Okiem, Dolina
Białego Potoku, Przełom Dunajca, W góralskiej chacie, Giewont od wschodu, Tatry
z Cyrhli. Wystawę jubileuszową miał w Krakowie w 1986.
|
|
serdak (Nie okreslony) |
|
serdak. W gwarze podh.: krótki barani kożuszek bez rękawów, rodzaj
kamizeli. Dawniej był noszony w Tatrach przez pasterzy, kłusowników góralskich i
podh. przewodników, a także b. często przez pol. turystów. Zob. też ubiór
turystyczny.
|
|
Serényi Jenő (Nie okreslony) |
|
Serényi Jenő (5 IX 1884 Nowa Wieś Spiska - 14 VII 1915 w bitwie pod
Doberdo na froncie austr.-włoskim, poch. na cment. Farkásret w Budapeszcie).
Węg. taternik, alpinista i narciarz, prawnik.
Działalność tatern. rozpoczął w 1904. W 1906 i 1907 towarzyszem jego
wspinaczek w Tatrach był m.in. Jenő Wachter. Najważniejsze nowe drogi zdobyte
przez S.: Jaworowy Szczyt pd.-zach. ścianą (w 1911), Koprowy Wierch wsch. ścianą
(1911) oraz I...
|
|
serwituty (Nie okreslony) |
|
serwituty lub służebności. Były to pewne uprawnienia przysługujące
chłopskim posiadaczom ziemi ornej, polan lub hal do ograniczonego korzystania z
pobliskich lasów, pierwotnie królewskich lub dworskich, a w późniejszych czasach
państwowych lub prywatnych, w obrębie » cerkli. Uprawnienia takie były oparte na
zwyczajach, umowach ustnych lub dokumentach. Z czasem uprawnienia te były
ograniczane w celu ochrony lasu i w związku z wprowadzaniem...
|
|
sery (Terminologia) |
|
W szałaśnictwie karp. (m.in. w Tatrach) wyrabia się
ser ze świeżego mleka owczego zwarzonego (sklaganego) przez podpuszczkę (z żołądka
cielęcia karmionego wyłącznie mlekiem). Świeży ser owczy w dużej, dość miękkiej
bryle, nie solony i nie owędzany to » bundz, zwany też grudą, grudką lub po prostu serem (syr). Bundz jest spożywany na świeżo lub wyrabia się z
niego » bryndzę. W Tatrach, na Pysznej Hali w II poł....
|
|
sesleria tatrzańska (Nie okreslony) |
|
sesleria tatrzańska (Sesleria sadlerana ssp. tatrae ), z rodziny Traw (Gramineae ).
Mocna, do pół m wys. trawa, liście ma płaskie, dość szerokie (do pół cm),
sinawozielone, odziomkowe równe długości łodygi lub dłuższe. Wiecha kwiatowa w
kształcie pozornego, dość grubego, walcowatego kłosa, zakwita w niższych
położeniach już w końcu kwietnia, sterczą wtedy z niej b. liczne białe pylniki
na...
|
|
Seweryn Tadeusz (Nie okreslony) |
|
Seweryn Tadeusz (21 VIII 1894 Żabno k. Dąbrowy Tarnowskiej - 17 I 1975
Kraków). Etnograf (UJ 1918, dr 1930), historyk sztuki (UJ), malarz i grafik
(krak. ASP 1918), dyr. Muzeum Etnogr. w Krakowie 1937-39 i 1945-65, wykładowca
na UJ (od 1954 prof.). Autor licznych prac nauk. i pop. z dziedziny etnografii
(sztuka lud., folklor, kultura materialna). Czł. koresp. PAU 1948, prezes Pol.
Tow. Ludozn. 1956-61 i jego czł. hon. (1972).
Podczas I wojny...
|
|
Sępia Przełączka (Nie okreslony) |
|
Sępia Przełączka; Supia štrbina; Mittlere Fünfseenscharte;
Középső-Öt-tavi-csorba. S. Między Pięciostawiańską Turnią a Sępią
Turnią.Pol. i słow. nazwa S.P. pochodzą od Sępiej Turni, a nazwa niem. i węg. od
nazw Pięciostawiańskiej Turni.
|
|
Sępia Turnia (Nie okreslony) |
|
Sępia Turnia (ok. 2540 m); Supia veža; Chmielowskispitze;
Chmielowski-csúcs. S. Czwarta z kolei turnia w grani biegnącej od
Baraniej Przełęczy w stronę Małego Durnego Szczytu. Wznosi się między
Pięciostawiańską Turnią a Czubatą Turnią. Pierwsze wejście: Alfred Martin i
przew. Johann Franz sen. w 1907.
Nazwa Sępia Turnia została utworzona i wprowadzona przez pol. taterników w
sposób dowolny od sępa, chociaż sępy już od...
|
|
sferosyderyt (Nie okreslony) |
|
sferosyderyt. Skała osadowa składająca się z węglanu żelaza z domieszką
kalcytu. Występujeáw postaci kulistych lub nieco spłaszczonych utworów w skale
ilastej, na obrzeżu Tatr, poniżej Toporowej Cyrhli na urwistym brzegu potoczka
Bucznika. Jest to zabytek przyrody chroniony prawnie.
|
|
Siarkan (Nie okreslony) |
|
Siarkan (ok. 2275, 2260 m); Dračia hlava; Drachenseeturm;
Sárkány-tavi-torony. S. Najwyższy szczyt Siarkańskiej Grani, zaraz na pd.
od Siarkańskiej Przełęczy, a po wsch. stronie Smoczej Dolinki.Nazwa Siarkana
jest związana z podaniami lud. o smoku w Tatrach, a pochodzi od słow. wyrazu
gwarowego šarkaň lub šarkan (smok), który
jest zapożyczeniem z języka węg. (ö). Podania takie są związane m.in. ze...
|
|
Siarkańska Grań (Nie okreslony) |
|
Siarkańska Grań; Dračí hrebeň; Drachenseegrat; Sárkány-tavi-gerinc.
S. Grań ciągnąca się od Siarkańskiej Przełęczy ku pd. i oddzielająca
Smoczą Dolinkę od Złomiskiej Zatoki. W S.G. wznoszą się Siarkan i Złomiska
Turnia. Nazwa S.G.: od Siarkana.
|
|
Siarkańska Przełęcz (Nie okreslony) |
|
Siarkańska Przełęcz; Dračie sedlo; Drachenseesattel; Sárkány-tavi-nyereg.
S. Szerokie, piarżyste siodło między masywem Wysokiej (od pn.) a
Siarkanem (od pd.). Przez S.P. prwadzi zwykła droga z Doliny Złomisk na Wysoką.
Nazwa S.P.: od Siarkana.
|
|
Siarzewski Wiesław (Nie okreslony) |
|
Siarzewski Wiesław (20 VI 1954 Zakopane). Geograf (UJ 1978 mgr),
taternik, speleolog, fotograf górski, od 1979 pracownik nauk. TPN (od 1980 w
Pracowni Naukowo-Badawczej TPN). Autor prac nauk. i popularnych.
Z dziedziny speleologii tatrz. ogłosił: Rozwój i dalsze kierunki badań
jaskiń tatrzańskich ("Parki Nar. i Rez. Przyr." 5, 1984, nr 1) i jest
współautorem pracy Badania glacjologiczne i geologiczne Jaskini Lodowej w
Ciemniaku......
|
|
Sichulski Kazimierz (Nie okreslony) |
|
Sichulski Kazimierz (17 I 1879 Lwów - XI 1942 tamże). Malarz (krak. ASP
1904 i w Wiedniu 1908), prof. ASP w Krakowie 1930-39. Malował pejzaże, obrazy
rodzajowe (m.in. liczne o tematyce huculskiej), dekoracje, projekty witrażowe
itd. Był też znakomitym karykaturzystą.
W 1914-16 wykonał serię 48 karykatur zdobiących w latach międzywoj.
restaurację Stanisława Karpowicza w Zakopanem, a przedstawiających szereg osób
związanych swą...
|
|
Sieczka Maciej (Nie okreslony) |
|
Sieczka Maciej, właśc. Gąsienica-Sieczka (3 IV 1824 Zakopane - 25 IX 1897
tamże, poch. na starym cment.). Góral podh., jeden z najlepszych i
najsłynniejszych przewodników tatrz. w II poł. XIX w. Poznał doskonale Tatry
jako wieloletni myśliwy, zwł. koziarz, ale polował też na niedźwiedzie, m.in. z
Sabałą.
Turystów prowadził w góry jeszcze przed powstaniem TT i był jednym z
najbardziej cenionych i lubianych przewodników, czego wyraz...
|
|
Sieczkowa Przełączka, Pośrednia (Nie okreslony) |
|
Sieczkowa Przełączka, Pośrednia. P.Między Zadnim Granatem a
Pośrednim Granatem. Przechodzi przez nią Orla Perć.Nazwy tej przełączki i dwóch
sąsiednich (zob. niżej) upamiętniają przew. Macieja Sieczkę, który już w 1867
prowadził tu turystów.
|
|
Sieczkowa Przełączka, Skrajna. (Nie okreslony) |
|
Sieczkowa Przełączka, Skrajna.P. Między Pośrednim Granatem a
Skrajnym Granatem. Przechodzi przez nią Orla Perć.
|
|
Sieczkowa Przełączka, Zadnia (Nie okreslony) |
|
Sieczkowa Przełączka, Zadnia. P. Między Czarnymi Ścianami a Zadnim
Granatem. Orla Perć przebiega poniżej niej, po zach. stronie.
|
|
Siedem Źródeł (Nie okreslony) |
|
Siedem Źródeł (1252 m), dawniej też Pięć Źródeł i Zimne Źródła lub po
prostu Źródła; Sedem prameňov; Sieben Quellen, Siebenbrünnen. S. Grupa
źródeł (3-7, zależnie od stanu wody) wytryskujących ze stromego, orograficznie
prawego (pd.-zach.) boku Doliny do Siedmiu Źródeł w Tatrach Bielskich. Woda tych
źródeł spada kaskadami na dno owej doliny i tworzy tu Głęboki Potok (Hlboký
potok), dopływ Czarnej Wody Rakuskiej.
|
|
Siedlecki Michał (Nie okreslony) |
|
Siedlecki Michał (8 IX 1873 Kraków - 11 I 1940 w niem. obozie koncentr. w
Sachsenhausen, poch. w Krakowie). Wybitny zoolog (studia w UJ 1895), prof. UJ
(1904-39), czł. AU (1903), autor licznych prac nauk. i pop.-nauk., podróżnik
(m.in. Egipt, Jawa, Cejlon), działacz ochrony przyrody, taternik, literat.
W młodych latach uprawiał taternictwo, np. już w 1888 ze swym nauczycielem »
Edmundem Cięglewiczem. W 1893 z Janem Fischerem i przew. Klimkiem...
|
|
Siedlecki Stanisław (Nie okreslony) |
|
Siedlecki Stanisław (17 IX 1912 Kraków), syn »Michała Siedleckiego.
Geolog (dr 1949), taternik, alpinista, badacz polarny. Pracownik Inst. Geol.
(1952-56, w 1954 doc.), Zakładu Nauk Geol. PAN (1956-64, w 1964 prof.) i
Norweskiego Inst. Geol. w Trondheim (1966-80).
Turystykę w Tatrach uprawiał od 1928, a taternictwo od 1930. Towarzyszami
jego wspinaczek tatrz. byli m.in.: Stanisław Kowenicki, Stanisław Motyka, Jan
Sawicki, W.H. Paryski, Adam...
|
|