Smokowiec, Dolny (Nie okreslony) |
|
Smokowiec, Dolny (890 m); Dolný Smokovec; Unter-Schmecks; Alsótátrafüred.
S. Małe uzdrowisko 2 km na pd.-wsch. od Starego Smokowca, przy szosie i
linii kolejowej do Popradu. Znajduje się tu duże sanatorium dla dzieci.
Miejscowość została założona w 1881-82 i rozbudowana w nast. latach, najpierw
jako miejscowość klimatyczna, a po I wojnie świat. jako miejscowość wyłącznie
lecznicza, od 1919 specjalnie dla dzieci.
|
|
Smokowiec, Górny (Nie okreslony) |
|
Smokowiec, Górny (950 m); Horný Smokovec; Ober-Schmecks; Felsőtátrafüred.
S. Osiedle przy Drodze Wolności, 2 km na wsch. od Starego Smokowca, ale
obejmujące również i » Piękny Widok. Są tu domy wczasowe, a w Pięknym Widoku
również sklepy, duże hotele i tur. dom noclegowy.Osiedle powstało stopniowo w II
poł. XIX w. i rozwinęło się znacznie w okresie międzywoj., otrzymując swą obecną
nazwę w 1930. Dalsza rozbudowa nastąpiła po...
|
|
Smokowiec, Nowy (Nie okreslony) |
|
Smokowiec, Nowy (985 m); Nový Smokovec; Neu-Schmecks; Újtátrafüred.
S. Uzdrowisko przy Drodze Wolności, zaraz na zach. od Starego Smokowca, z
którym łączy się bezpośrednio. Są tu wielkie sanatoria, hotele, tur. dom
noclegowy, sklepy.Uzdrowisko to założył dr Miklós Szontagh sen. w 1875; pierwsze
dwa sanatoria otwarto w 1876, a od 1883 (jako pierwsze po pd. stronie Tatr) było
czynne również i w zimie. Największe sanatoria otwarto w 1925...
|
|
Smokowiec, Stary (Nie okreslony) |
|
Smokowiec, Stary (1010 m), także po prostu Smokowiec, dawniej z niemiecka
Szmeks; Starý Smokovec, dawniej Smokovec i Šmeks; Alt-Schmecks, pierwotnie
Schmecks; Ótátrafüred, Tátrafüred.
S. Najstarsze uzdrowisko podtatrz. i gł. centrum tur. po pd. stronie
Tatr, leżące u podnóża pd.-wsch. stoków Sławkowskiego Szczytu, przy Drodze
Wolności. Znajdują się tu hotele, tur. domy noclegowe, sklepy itd.
S. S. leży na linii...
|
|
Smokowiecka Kazalnica (Nie okreslony) |
|
Smokowiecka Kazalnica (1244, 1238 m) lub po prostu Kazalnica; Kancel;
Kanzel; Szószék. S. Taras tuż poniżej Smokowieckiego Siodełka (1284 m),
na zboczu opadającym ku Dolinie Zimnej Wody. Na tarasie tym stoi Schronisko
Bilíka, a niegdyś stała Różanka, potem także Hotel Kolbach i Hotel Rosa.
Potocznie uważa się obecnie, że S.K. stanowi część osiedla zwanego » Siodełko
(słow. Hrebienok).
|
|
Smoleński Jerzy (Nie okreslony) |
|
Smoleński Jerzy (6 IX 1881 Kraków - 5 I 1940 w niem. obozie koncentr. w
Sachsenhausen). Geolog (UJ 1899-1905, dr 1906) i geograf (uniw. w Berlinie
1906-08), prof. geografii UJ od 1921, dyr. Instytutu Geogr. UJ od 1929. Czł.
koresp. PAU od 1929.
Wiele jego prac dotyczy Podkarpacia i Beskidów, a fragmentarycznie także
Podtatrza, np. O "zubożałych" żwirach tatrzańskich w północnej części
karpackiego dorzecza Dunajca ("Spraw. PIG" 1920,...
|
|
Smoluchowski Marian (Nie okreslony) |
|
Smoluchowski Marian (28 V 1872 Vorderbrühl k. Wiednia - 5 IX 1917
Kraków). Wybitny fizyk (uniw. w Wiedniu 1894, dr 1895), prof. Uniw. Lwow.
1900-13 i UJ 1913-17, alpinista, taternik, narciarz. Czł. AU 1908. Autor ponad
stu prac nauk. (m.in. z dziedziny fizyki molekularnej) w różnych językach
(zbior. wyd.: Pisma, t. 1-3, Kr. 1924-28 oraz Wybór pism
filozoficznych, 1956).
Po Alpach chodził od 1884, a w 1891-94 wraz z bratem Tadeuszem...
|
|
Smoluchowski Tadeusz (Nie okreslony) |
|
Smoluchowski Tadeusz (15 V 1868 Wiedeń - 10 V 1936 Kościan), brat »
Mariana Smoluchowskiego. Chemik (studia na uniw. w Wiedniu, dr, potem na
Politechn. w Zurychu), alpinista, taternik, jeden z pionierów narciarstwa w
Polsce, działacz narc. i turystyczny.
Po Alpach chodził od 1884, a w 1890-94 wraz z bratem należał do czołowych
alpinistów w Alpach Wsch., dokonując tam wtedy 16 pierwszych wejść na szczyty i
turnie oraz szeregu in. nowych...
|
|
Smoluchowski Wilhelm (Nie okreslony) |
|
Smoluchowski Wilhelm, znany jako Bob Smoluchowski (22 IV 1900 Peczeniżyn
k. Kołomyi - 13 VII 1974 Warszawa), syn » Tadeusza Smoluchowskiego. Mgr inż.
elektryk (Politechn. Warsz. 1929), taternik, alpinista, narciarz, działacz narc.
(PZN) i taternicki. Pracował w przemyśle elektrotechn., a w 1955-67 był
dyrektorem Zakładu Doświadczalnego Instytutu Elektrotechniki, współred.
"Wiadomości Elektrotechn.", działacz Stow. Elektryków Pol. itd.
W...
|
|
smotrawa okazała (Nie okreslony) |
|
smotrawa okazała (Telekia speciosa ), z rodziny Złożonych
(Compositae ). Rzeczywiście okazała, wielka bujna roślina do 2 m wysoka,
o rozłożystych, b. dużych, intensywnie pachnących przy potarciu liściach
brzegiem grubo i nierówno ząbkowanych, o licznych, dużych ciemnożółtych
koszyczkach z kwiatami języczkowymi i rurkowymi.Jako rodzima roślina podawana
tylko z pd. podnóża Tatr ze Spisza (Biała Spiska) i Liptowa, poza tym...
|
|
Smreczanka (Nie okreslony) |
|
Smreczanka; Smrečianka. S. Główny strumień Żarskiej Doliny w
Tatrach Zach., powstający u stóp Rohacza Płaczliwego na wysokości ok. 1650 m. Po
opuszczeniu owej doliny płynie ku pd.-zach. przez wsie Żar i Smreczany, a
następnie ku pd. i w Mikułaszu Lipt. uchodzi do Wagu jako jego pr.
dopływ.
|
|
Smreczany (Nie okreslony) |
|
Smreczany (704 m); Smrečany. S. Wieś na Liptowie, na pd.-zach. od
wylotu Żarskiej Doliny, a 5 km na pn.-wsch. od Mikułasza Liptowskiego. Mieszk.
526 (w 1784), 614 (1828), 465 (1921), 669 (1980).Wieś powstała w II poł. XIII w.
na ziemi należącej do wsi Wierzbice (Vrbice), a była własnością rodziny »
Szmrecsányi, której nazwisko pochodzi od tej wsi (węg. Szmrecsán). Na przełomie
XIII i XIV w. na terenie tej wsi powstała wieś » Żar.W...
|
|
Smreczyny, Hala (Nie okreslony) |
|
Smreczyny, Hala, także Smreczyńska Hala. P. Jedna z dawnych hal
past. w Kościeliskiej Dolinie, granicząca od wsch. z Tomanową Halą, a od zach. z
Pyszną Halą, Halą Ornak i Smytnią Halą.Obejmowała teren leżący przeważnie po
orogr. lw. (pd. i pd.-wsch.) stronie Tomanowego Potoku, ale także sięgający
wielkim klinem po przeciwnej stronie tego potoku poprzez Żar i Wąwóz Kraków aż
po Upłazkową Turnię. Na gł. grani Tatr granica H.S....
|
|
Smreczyńska Dolina, Skrajna (Nie okreslony) |
|
Smreczyńska Dolina, Skrajna (ok. 1200-1700 m), także Skrajna Sucha Dolina
Smreczyńska. P. Orograf. lw. (pd.) odnoga Tomanowej Doliny, opadająca
spod Smreczyńskiego Wierchu ku pn. Należała dawniej do Hali
Smreczyny.
|
|
Smreczyńska Dolina, Zadnia (Nie okreslony) |
|
Smreczyńska Dolina, Zadnia (ok. 1200-1600 m), także Zadnia Sucha Dolina
Smreczyńska. P. Orogr. lw. (pd.) odnoga Tomanowej Doliny, opadająca spod
Smreczyńskiej Przełęczy ku pn.-zach. Dawniej wchodziła w skład Hali
Smreczyny.
|
|
Smreczyńska Przełęcz (Nie okreslony) |
|
Smreczyńska Przełęcz (1799, 1799 m); Smrečinské sedlo. PS.W gł.
grani Tatr Zach., między Smreczyńskim Wierchem a Tomanowym Wierchem
Polskim.
|
|
Smreczyński Staw (Nie okreslony) |
|
Smreczyński Staw (1226, 1227 m). P. Niewielki staw wśród lasu na
pd.-wsch. od Smytniej Polany w Kościeliskiej Dolinie, na grzbiecie morenowym
między dolną częścią Tomanowej Doliny a Pyszniańskiej Doliny. Wymiary stawu:
pow. 0,752 ha, 112 x 99 m, głęb. 5,3 m.S.S. leży w ścisłym rezerwacie Tatrz.
Parku Narodowego. Wolno dojść do stawu znakowaną ścieżką, ale nie wolno ani
kąpać się w nim, ani zanieczyszczać wody. W stawie żyje b....
|
|
Smreczyński Wierch (Nie okreslony) |
|
Smreczyński Wierch (2066, 2068, 2066 m); Smrečinský vrch, Smrečiny.
PS. Szczyt w gł. grani Tatr Zach., między Tomanowym Wierchem Polskim a
Kamienistą. Wznosi się nad Kościeliską Doliną i Cichą Doliną Liptowską.Nazwa
S.W. pochodzi od leżącej u jego stóp Hali Smreczyny.
|
|
smrek (Rośliny) |
|
W gwarze podh.: świerk (Picea abies, Picea excelsa). Nazwa
świerk, wymawiana przez górali świrk, odnosi się do modrzewia (Larix
decidua). Wiele nazw w Tatrach pochodzi od słowa smrek: Ciemne
Smreczyny, Smreczyńska Hala itp. Po słow. smrek = świerk, a smrekovec (dawniej też červený smrek) = modrzew. Nazwa Smrekowica (Smrekovica) w Tatrach
Słow. pochodzi więc raczej od modrzewia.
|
|
Smrek (Nie okreslony) |
|
Smrek (2089 m) lub Smerek; Smrek. S. Najwyższy szczyt między
Rohaczem Płaczliwym a Barańcem, bliżej tego ostatniego.
|
|
Smrekiem, Jaskinia za (Nie okreslony) |
|
Smrekiem, Jaskinia za (1226 m). P. Na wsch. zboczu Kościeliskiej
Doliny (ok. 185 m ponad jej dnem), naprzeciw Krzyża Pola, a ok. 50 m ku pn. od
wylotu Przeziorowej Jaskini. Długość korytarzy 80 m, deniwelacja 10 m (-8 m, + 2
m).
Jaskinia za Smrekiem była znana od dawna góralom. W 1922 zbadali ją Stefan i
Tadeusz Zwolińscy. Otwór jaskini zasłaniał wtedy duży świerk (po góralsku
smrek ) i stąd jej nazwa, nadana przez...
|
|
Smrekowica (Nie okreslony) |
|
Smrekowica (ok. 1250-1500 m); Smrekovica. S. Rozległy, miejscami
moczarowaty, częściowo zalesiony taras położony nieco na zach. od Szczyrbskiego
Jeziora i sięgający ku zach. po Furkotny Potok. Przybliżone granice S. od pn. i
pd. stanowią Wyżni i Niżni Podkrywański Chodnik. Na S. znajdują się »
Smrekowickie Stawki i » Rakitowe Stawki.Nazwa pol. Smrekowica jest kalką nazwy
słow. Smrekovica, a ta pochodzi albo od słow. smrek (=...
|
|
Smrekowicka Przełęcz (Nie okreslony) |
|
Smrekowicka Przełęcz (2099 m); Soliskové sedlo; Soliskojoch;
Szoliszkó-nyereg. S. Szeroka przełęcz (o dwóch siodłach) między Młynickim
Soliskiem a Skrajnym Soliskiem w Soliskowej Grani.Nazwa S.P. pochodzi od
Smrekowicy (między Szczyrbskim Jeziorem a Furkotnym Potokiem).
|
|
Smrekowicki Stawek, Niżni (Nie okreslony) |
|
Smrekowicki Stawek, Niżni (ok. 1350, 1355 m); Nižné Smrekovické pliesko,
błędnie Vyšné Rakytovské pleso i Horné Rakytovské pleso. S. Mały stawek w
środk. części Smrekowicy (na zach. od Szczyrbskiego Jeziora), zaraz na pd. od
punktu 1377 m. Stawek ten jest już mocno zatorfiony i porośnięty kosodrzewiną,
ale okresowo wypełnia się wodą.Pomiary pracowników TANAPu w 1961-67 przy wysokim
stanie wody: pow. 0,080 ha, 55 x 18 m, głęb. 0,6...
|
|
Smrekowicki Stawek, Wyżni (Nie okreslony) |
|
Smrekowicki Stawek, Wyżni (ok. 1380 m); Vyšné Smrekovické pliesko.
S. Mały stawek w pn.-wsch. części Smrekowicy (na zach. od Szczyrbskiego
Jeziora), zaraz na pd. od Wyżniego Podkrywańskiego Chodnika, a na pn.-wsch. od
Niżniego Smrekowickiego Stawku. W.S.S. miał niegdyś ok. 15 m średnicy, ale
obecnie jest on silnie zatorfiony i zwykle posiada tylko parę małych oczek
wody.Zaraz powyżej niego (na pd.) znajduje się całkowicie zatorfiony...
|
|
Smrekowickie Stawki (Nie okreslony) |
|
Smrekowickie Stawki; Smrekovické plieska. S. Dwa małe stawki w
środkowej i pn.-wsch. części wielkiego tarasu zwanego Smrekowicą, na zach. od
Szczyrbskiego Jeziora. Są to Niżni Smrekowicki Stawek i Wyżni Smrekowicki
Stawek. Nazwy pochodzą od owej Smrekowicy; ta ostatnia nazwa jest
starsza.
|
|
Smutna Dolina (Nie okreslony) |
|
Smutna Dolina; Smutná dolina. S.Górna część Rohackiej Doliny,
dochodząca pod Smutną Przełęcz. Leży u podnóża Wołowca, Rohacza Ostrego i
Rohacza Płaczliwego.
|
|
Smutna Przełęcz (Nie okreslony) |
|
Smutna Przełęcz (ok. 1955, 1965 m); Smutné sedlo. S. Szeroka
przełęcz w gł. grani Tatr Zach., między Rohaczem Płaczliwym a Trzema Kopami.
Prowadzi przez nią znakowana ścieżka tur. z Rohackiej Doliny przez Smutną Dolinę
do Żarskiej (Smreczańskiej) Doliny.
|
|
smużka (Nie okreslony) |
|
smużka (Sicista betulina ), z rodziny skoczkowatych (Dipodidae
). Malutki gryzoń, podobny do myszy, jeden z najrzadszych w Polsce. Od myszy
różni się m.in. czarną smugą wzdłuż grzbietu i b. długim ogonem, ok. 8 cm, a
ciało ma 6 cm długości. Futerko rude, na brzuszku białe. Żywi się owadami,
nasionami i owocami leśnymi, pączkami drzew.Żyje w lasach górnego regla aż po
1700 m. Widywano ją w Tatrach Wys. i Biel., a także w...
|
|
Smytnia Dolina (Nie okreslony) |
|
Smytnia Dolina (ok. 1100-1500 m). P. Spora dolina wcięta we wsch.
stoki Kominiarskiego Wierchu i stanowiąca orogr. lw. odnogę Kościeliskiej
Doliny, do której uchodzi koło Krzyża Pola.
|
|