skorupiaki (Zwierzęta) |
|
Gromada należąca do typu Stawonogów
(Arthropoda). Wśród tatrz. przedstawicieli tej gromady
występują tylko drobne, kilku- do kilkunastomilimetrowe zwierzątka wodne,
należące do różnych grup i rzędów, będące najczęściej składnikami planktonu
jezior. Żywią się jeszcze drobniejszymi od siebie organizmami, jak np.
pierwotniaki, bakterie, wrotki, sinice.
Największa spomiędzy tych tatrz. skorupiaków jest » skrzelopływka bagienna...
|
|
Skoruszowa Dolina (Nie okreslony) |
|
Skoruszowa Dolina; Jahňacia dolina. S. Odnoga górnej części Doliny
Zadnich Koperszadów dochodząca pod pn. ścianę Jagnięcego Szczytu, u której stóp
tworzy Jagnięcy Kocioł (Jahňací kotol).S.D. była czasem zwana też Jagnięcą
Doliną, ale właściwa Jagnięca Dolina leży po przeciwnej stronie Jagnięcego
Szczytu.
|
|
Skoruszowa Krzyżówka (Nie okreslony) |
|
Skoruszowa Krzyżówka (1396 m) lub po prostu Krzyżówka. S. Miejsce
tuż powyżej lasu na samym dnie Doliny Zadnich Koperszadów, gdzie droga jezdna z
Gałajdówki zakręca ostro w pr. ku górze (ku pd.-zach.) na Skoruszowy Dział, a w
lw. (ku pn.-wsch.) odchodzi przez Koperszadzki Potok znakowana ścieżka na
Przełęcz pod Kopą.
|
|
Skoruszowa Polanka (Nie okreslony) |
|
Skoruszowa Polanka, w Tatrach Zach. (1190 m). S. Dawna nazwa »
Adamculi w Rohackiej Dolinie.
|
|
Skoruszowa Polanka (Nie okreslony) |
|
Skoruszowa Polanka, w Tatrach Wys. (ok. 1405 m). S. Mała polanka w
lesie na pn.-wsch. stoku Skoruszowego Działu, przy drodze prowadzącej ze
Skoruszowej Krzyżówki (na dnie Doliny Zadnich Koperszadów) na Skoruszowy
Burdel.Niegdyś stała tu gajówka czy domek myśliwski dóbr jaworzyńskich; w 1903
budynek ten został zniszczony przez wielką lawinę z Szerokiego Żlebu, która
dobiegła aż do tego miejsca na przeciwległym stoku doliny. Potem...
|
|
Skoruszowy Burdel (Nie okreslony) |
|
Skoruszowy Burdel (1414, 1409 m) lub po prostu Burdel; po słow. także
Burdel. S. Niewielka polanka na samym grzbiecie Skoruszowego Działu,
gdzie od 1940 stał domek myśl., a obecnie domek służbowy TANAPu.Rozchodzą się tu
trzy drogi: ku pn.-wsch. schodzi droga jezdna przez Skoruszową Polankę na
Skoruszową Krzyżówkę (na dnie Doliny Zadnich Koperszadów), ku pd. biegnie
ścieżka do Kołowego Stawu w Kołowej Dolinie, a ku pd.-zach. schodzi...
|
|
Skoruszowy Dział (Nie okreslony) |
|
Skoruszowy Dział (ok. 1280-1700 m) lub Skoruszów Dział. S. Dolny
(pn.-zach.) odcinek Jagnięcej Grani ciągnący się od Jagnięcego Upłazu w dół aż
do ujścia Kołowego Potoku do Koperszadzkiego Potoku. Szeroki grzbiet i stoki
S.D. są przeważnie porośnięte lasem, w górze częściowo kosodrzewiną. W poprzek
S.D. prowadzi zwykła droga z Doliny Zadnich Koperszadów do Kołowej Doliny. W
dolnej części S.D. po stronie Doliny Kołowej znajduje...
|
|
Skoruszowy Potok (Nie okreslony) |
|
Skoruszowy Potok, dawniej czasem też Jagnięcy Potok; Jahňací potok.
S. Lw. dopływ Koperszadzkiego Potoku, płynący Skoruszową Doliną. Stanowił
niegdyś część granicy między posiadłościami miasta Biała Spiska i dóbr
jaworzyńskich.
|
|
Skoruszyńskie Wierchy (Nie okreslony) |
|
Skoruszyńskie Wierchy lub Pasmo Skoruszyńskie; Skorušinské vrchy.
S. Pasmo górskie na Orawie biegnące z zach. ku wsch., tuż na pn. od
Doliny Zimnej Wody Orawskiej, Błotnej Doliny i Mihulczej Doliny, a więc od wideł
rzek Orawy i Zimnej Wody Orawskiej (przy Podbieli) aż do rzeki Orawicy.Błotna
Dolina, przełęcz Borek i Mihulcza Dolina (obie te doliny wchodzą w skład
Podtatrzańskiego Rowu) oddzielają S.W. od grupy Osobitej w Tatrach....
|
|
Skoruszyńsko-Gubałowsko-Spiskie Pasmo (Nie okreslony) |
|
Skoruszyńsko-Gubałowsko-Spiskie Pasmo. PS.Wspólna nazwa dla
następujących pasm górskich traktowanych jako jedna całość: Skoruszyńskie
Wierchy, Orawicko-Witowskie Wierchy, Gubałowskie Pasmo, Gliczarowskie Pasmo i
Magura Spiska (zach. część). Stanowi pn. ograniczenie Podtatrzańskiego
Rowu.
|
|
Skoruśniak (Nie okreslony) |
|
Skoruśniak (1804 m) lub Białczański Skoruśniak; Skorušniak;
Ebereschenberg, Ebereschentürme; Berkenyés, Berkenyés-tornyok. S.Końcowa,
najeżona turniami część długiej pn. grani Młynarza, oddzielona od Małego
Młynarza Wyżnią Skoruszową Przełęczą. W grani Skoruśniaka wyróżniają się kolejno
od pn: Limbowe Turniczki (trzy), Anioły (pięć turni) i najwyższa Skoruszowa
Turnia (1804 m).
|
|
Skoruśniak (Nie okreslony) |
|
Skoruśniak (1503 m) lub Miętusi Skoruśniak. P.Długi, przeważnie
lesisty grzbiet, oddzielający środkową część Miętusiej Doliny od Doliny Małej
Łąki. Ciągnie się od Miętusiego Przysłopu ku pd.-wsch., aż prawie do Siwarowej
Przełęczy, od której jest oddzielony Niedźwiedzim Przechodem i Niedźwiedziem.
Najwyższy punkt S. znajduje się tuż przy Niedźwiedzim Przechodzie (na pn.-zach.
od niego). Lesiste, uwieńczone skałkami...
|
|
Skoruśniak (Nie okreslony) |
|
Skoruśniak. Jest to nazwa, która oznacza różne obiekty w Tatrach (zob.
niżej); pochodzi od góralskiej (podh. i spiskiej) nazwy jarzębiny: skorusza
(skorusa ).
|
|
Skoruśniak (Nie okreslony) |
|
Skoruśniak (ok. 1000-1050 m) lub Gombosi Skoruśniak, także Skoruszowe;
Skorušniak. S. Las na zach. od Jaworzyny Spiskiej, na pn. stokach
Gombosiego Wierchu (1194 m), po obu stronach Drogi Wolności.
|
|
Skośny Wodospad (Nie okreslony) |
|
Skośny Wodospad. P. Ukośnie spadający po skale wodospad nad
pd.-zach. brzegiem Morskiego Oka. Jest to, patrząc z dołu, lewy z dwóch
wodospadów »Dwoistej Siklawy.
|
|
Skotnica Josef (Nie okreslony) |
|
Skotnica Josef lub Józef (1 III 1876 Raškovice k. Frydka, Śląsk Austr. -
X 1920 Cieszyn, poch. w miejscowości Staré Město k. Frydka). Czes. rzeźbiarz
(wiedeńska Kunstgewerbeschule 1897-98 i wiedeńska ASP 1900-04), od 1905 (za
dyrektury Stanisława Barabasza) nauczyciel rysunków i modelowania w zakop.
Szkole Przem. Drzewnego.
Jego własna twórczość rzeźbiarska z okresu zakop. obejmuje oprócz postaci
świętych i portretów (biusty i...
|
|
Skotnicowa Maria (Nie okreslony) |
|
Skotnicowa Maria, z domu Moškořová, pseud. Marza Ostrawicka (21 I 1883
Skalice lub Staré Město k. Frydka na Śląsku Austr. - 30 VII 1958 Zakopane), od
1910 żona » Józefa Skotnicy, matka » Lidy i Marzeny Skotnicówien oraz
(najmłodszego) Jerzego.
W Zakopanem zamieszkała w 1910, zaraz po wyjściu za mąż. W 1920 owdowiała, a
w 1929 obie jej córki zginęły na pd. ścianie Zamarłej Turni. Pod pseud. Marza
Ostrawicka wydała swą powieść...
|
|
Skotnicówna Lida (Nie okreslony) |
|
Skotnicówna Lida (23 IX 1913 Zakopane - 6 X 1929 w Tatrach, poch. w
Zakopanem), córka » Józefa i Marii Skotniców, siostra » Marzeny Skotnicówny.
Zakop. taterniczka, uczennica wydziału rzeźby Panstw. Szkoły Przem. Drzewn. w
Zakopanem.
Wspinała się w Tatrach dużo, ze swą siostrą i z różnymi taternikami, m.in. z
Bronisławem Czechem, Antonim Kenarem i Wiesławem Stanisławskim, ale tylko przez
dwa lata, 1928 i 1929.
Przechodziła...
|
|
Skotnicówna Marzena (Nie okreslony) |
|
Skotnicówna Marzena (13 X 1911 Zakopane - 6 X 1929 w Tatrach, poch. w
Zakopanem), siostra »Lidy Skotnicówny. Zakop. taterniczka.
Podobnie jak siostra miała w Tatrach wiele pięknych przejść tatern., w 1928 i
1929, m.in. wejścia pn.-zach. ścianą Galerii Gankowej i pd. ścianą Małego
Lodowego Szczytu. Wspinając się głównie z taternikami z grupy Syfonów wzięła
udział w pierwszym przejściu pn. ściany Małego Ostrego Szczytu, pn.-wsch....
|
|
Skrajna Kopa (Nie okreslony) |
|
Skrajna Kopa (2068 m) lub Przednia Kopa. S. Jedno ze wzniesień w
długim pd.-zach. grzbiecie Bystrej (2248 m), między Zadnią Kopą a Jeżową Kopą.
Stanowi pd. ograniczenie Suchego Zadku.
|
|
Skrajna Przełęcz (Nie okreslony) |
|
Skrajna Przełęcz ( 2071 m); Krajné sedlo. PS. Między Skrajną
Turnią a Pośrednią Turnią. Przez S.P. przechodzi (grzbietem) znakowana ścieżka
wiodąca z Kasprowego Wierchu na Świnicę.
|
|
Skrajna Turnia (Nie okreslony) |
|
Skrajna Turnia (2097, 2099, 2096 m); Krajná kopa; dawniej Skrajna Turnia,
obecnie Randturm; dawniej Skrajna Turnia, potem Szélső-torony. PS.
Pierwszy od zachodu szczyt Tatr Wys., między Liliowem a Skrajną Przełęczą. Przez
S.T., omijając sam jej wierzchołek, prowadzi tłumnie uczęszczana znakowana
ścieżka z Kasprowego Wierchu na Świnicę.Na S.T. wchodzili od b. dawna pasterze z
Gąsienicowej Hali i koziarze. Być może był na niej...
|
|
skrajny (Nie okreslony) |
|
skrajny. W gwarze podh.: położony na skraju (podobnie w języku lit.). W
nazewnictwie tatrz. występuje często (np. Skrajny Granat, Skrajna Baszta) na
oznaczenie tego obiektu w grupie dwóch lub więcej o podobnej nazwie, który
wznosi się bliżej dolnego końca bocznej grani, a więc dalej od zwornika w gł.
grani. Wyjątkowo wyraz ten jest stosowany w nazwie obiektu w gł. grani, ale
tylko wtedy, gdy w dobrze wyodrębnionej grupie szczytów zajmuje...
|
|
Skrajny Żleb (Nie okreslony) |
|
Skrajny Żleb. P. Wybitny żleb spadający ze Skrajnej Przełęczy ku
pn., w kierunku Zielonego Stawu Gąsienicowego. Nazwa wywodzi się od Skrajnej
Przełęczy i Skrajnej Turni.
|
|
Skřipský Karel (Nie okreslony) |
|
Skřipský Karel (1908 Brno). Czes. reżyser, scenarzysta i operator film.,
taternik, fotograf. Od 1926 uprawiał w Tatrach turystykę, a potem również
taternictwo.Pierwszy artykuł dotyczący taternictwa ogłosił pt. V zimě na
Jahňacím štítě ("Krásy Slov." 10, 1931, nr 1). Różnorodną tematykę tatrz.
poruszał w swych licznych artykułach w czasopismach.Jest również jednym z
najwybitniejszych fotografów tatrz. Wydał własny album...
|
|
Skryty Stawek (Nie okreslony) |
|
Skryty Stawek (ok. 1880 m); Skryté pliesko. S.Większy z dwóch
leżących tuż koło siebie stawków w dolnej części Suchej Doliny Ważeckiej, u stóp
Jamskiej Kopy, wśród wielkich want zalegających dno doliny. Ma kształt owalny, a
dno silnie zamulone. Wymiary: ok. 10 x 6 m, głęb. ok. 1,5 m. Sąsiedni nieco
mniejszy stawek to » Zatracony Stawek.Nazwa S.S. pochodzi od jego skrytego
położenia.
|
|
skrzelopływka bagienna (Nie okreslony) |
|
skrzelopływka bagienna (Branchinecta paludosa ), nazywana dawniej
zadychwą lub zadychrą. Rzadki skorupiaczek wodny, relikt glacjalny z
plejstocenu, odkryty w Tatrach w 1882 przez Antoniego Wierzejskiego w Dwoistym
Stawie Gąsienicowym, a nie, jak się czasem błędnie podaje, przez » E.
Dadaya.Żyje ona tylko na dalekiej północy, a w Europie jedynie w pn. i środk.
Norwegii oraz właśnie w Tatrach. Na krótko przed II wojną świat., w 1939,...
|
|
Skrzyniarki (Nie okreslony) |
|
Skrzyniarki; Skriniarky. S.Skalista, pozębiona zach. grań Spalonej
Kopy, opadająca do Zadniej Salatyńskiej Przełęczy. Wybitniejsze turnie i
turniczki tej grani, kolejno od wsch. ku zach.: Czerwona Skała (Červená skála),
Gankowa Kopa (Ganková kopa) i Dzwon (Zvon).
|
|
skrzypy (Nie okreslony) |
|
skrzypy (Equisetinae ). Rośliny zarodnikowe o b. dawnym
pochodzeniu, bo aż z okresu węglowego (karbońskiego). Ale wtedy i skrzypy, i
paprocie były wielkimi roślinami drzewiastymi, a dzisiejsze s. przeciętnie
mierzą kilkanaście do kilkudziesięciu cm.
W Tatrach rośnie kilka gatunków s. Niektóre mają oddzielne pędy płodne z
kłosem zarodniowym na szczycie, a oddzielne płonne. U innych pędy płonne i
zarodniowe nie różnią się...
|
|
skrzyżal (Nie okreslony) |
|
skrzyżal (gen. skrzyżali, plur. skrzyżale
; słowo to jest rodzaju żeńskiego: ta skrzyżal). W gwarze
podh.: wielka, gładka płyta skalna w terenie górskim.
|
|