Demkó Kálmán (Ludzie) |
|
Demkó Kálmán (3 X 1852 Görömbőly - 13 II 1918
Budapeszt).
Węg. (pochodzenia ukr.) historyk, archiwista i pedagog. Był jednym z
czołowych historyków Spisza . Po studiach
hist., językozn. i geogr. na uniw. w Budapeszcie 1873-77 (dr 1882) był z zawodu
prof. gimnazjum w Trzcianie (Trstená)
1877-78, Lewoczy 1878-96 (od 1889 dyr.) i Budapeszcie 1896-1907 (dyr.).
W czasie pobytu w Lewoczy stał się b. aktywny w badaniach nad historią...
|
|
Dénes Franz (Ludzie) |
|
Dénes Franz , w węg. publikacjach Ferenc (2 IV 1845
Trybsz na Spiszu Pol., wtedy węg. - 17 X 1934 Lewocza). Spiskoniem. taternik,
zasłużony działacz tur., autor przewodników tatrz., kartograf, meteorolog,
geolog, badacz Tatr, z zawodu prof. gimnazjalny. Szkołę podst. niem. ukończył w
Nowym Targu w 1855, gimnazjum węg. w Lewoczy w 1864, a studia uniw. (filologia
klasyczna i nauki przyr.) odbył w Wiedniu 1864-69 i Budapeszcie 1869-70. Od 1872...
|
|
Denhoff-Czarnocki Wacław (Ludzie) |
|
Denhoff-Czarnocki Wacław , pierwszy mąż » Wandy Czarnockiej-Karpińskiej .
Poeta, taternik
. W jego zbiorze wierszy Włóczęga (Wa.1927) jest cykl
wierszy tatrz. W górach. Poprzednio ogłosił wiersz Juhasi z miasta
("Gaz. Zakop. i Dekady Lit." 1923, nr
1). Pod kryptonimami pisał w 1923 w czasopismach zakop. o zawodach narc. w Zakopanem i o konkursie szybowców pod Nowym
Targiem. W 1923 był red. odpowiedzialnym...
|
|
deniwelacja (Nie okreslony) |
|
deniwelacja . W odniesieniu do jaskiń ciągnących się od otworu zarówno w
górę jak i w dół termin ten oznacza sumę głębokości części zstępującej i
wysokości części wstępującej, obie mierzone od otworu jaskini.
|
|
depresja (Nie okreslony) |
|
depresja . Termin topogr., oznaczający formację podobną w kształcie i
przebiegu do żlebu, ale proporcjonalnie płytszą i szerszą, zwykle też większą od
typowego żlebu.
|
|
Déry József (Ludzie) |
|
Déry József (18 VII1866 Budapeszt - 13 X 1937
Budapeszt). Węg. sędzia, z zamiłowań artysta-malarz, turysta, taternik. Jego
teściem był Ödön Téry, który go zachęcił do
uprawiania taternictwa. Razem potem popierali budowę schroniska przy Pięciu Stawach Spiskich.
D. należał do najwybitniejszych taterników węg. na
przełomie XIX i XX w. Dużo chodził po Tatrach z przewodnikami, m.in. z Janem Hunsdorferem starszym. W 1896 dokonał...
|
|
deska śnieżna (Terminologia) |
|
Płat zbitego, sprasowanego wiatrem śniegu (tzw. gipsu), który oderwał się od sąsiednich mas
śniegu i obsuwa się po powierzchni spodniej warstwy śnieżnej, zwykle rozbijając
się przy tym na bryły. Obsuwająca się d.ś. dużych rozmiarów może sama stanowić
lawinę śnieżną, a zawsze może też
spowodować lawinę przez poruszenie mas śniegu in. rodzaju.
|
|
Dezső Dénes (Ludzie) |
|
Dezső Dénes , w niem. publikacjach Dezső Dionis (ok.
1845? - ?). Węg. badacz stawów tatrz., prof. szkoły Theresianum w Wiedniu, dr,
czł. MKE od 1874.
Przy poparciu MKE rozpoczął on w 1875 badanie stawów tatrz., mające na celu
zmierzenie ich głębokości, gdyż do owego czasu takie pomiary były przeprowadzone
tylko na nielicznych stawach i to metodami mało dokładnymi, a w ogóle na temat
głębokości stawów tatrz. krążyły wciąż,...
|
|
Dębicki Zdzisław (Ludzie) |
|
Dębicki Zdzisław (19 I 1871 Warszawa - 7 V 1931
tamże). Poeta, publicysta, krytyk lit., od 1912 współpracownik, od 1921-29 red.
nacz. "Tygodnika Ilustr." Bywał w Zakopanem
i Tatrach (np. w 1908 był obecny przy poświęceniu nowego schroniska TT nad Morskim Okiem).
W swej publicystyce od 1899 często zajmował się sprawami
Tatr i Podtatrza ,
np.: Ofiary Tatr ("Tyg. Ilustr." 1910, nr 34, o wypadku na Małym Jaworowym Szczycie...
|
|
dębik ośmiopłatkowy (Rośliny) |
|
dębik ośmiopłatkowy (Dryas octopetala), z rodziny Różowatych
(Rosaceae).
Krzewinka płożąca się, tj. pokładająca się po ziemi. Nazwa jej pochodzi stąd, że
listki mają podobieństwo do malutkich liści dębu. D. jest reliktem z plejstoceńskiej epoki lodowej,
pochodzi zaś z okolic arktycznych, gdzie wchodzi w skład flory tundrowej. Jest
świetnym utrwalaczem ruchomych piargów dzięki
długim rozgałęzionym korzeniom i...
|
|
Dębińska Helena (Ludzie) |
|
Dębińska Helena , od 1934 Śliwińska (1 VI 1902 - 25
X 1965 Skwierzyna, woj. gorzowskie, poch. w Warszawie). Studentka fizyki UW, w
1926-30 jedna z wybitniejszych taterniczek pol., należała do warsz. STAZS,
KWOWPTT i KWPTT. Chodziła po Tatrach w towarzystwie Jadwigi Honowskiej, Alfreda i Jana A. Szczepańskich, Justyna Wojsznisa, Stanisława K. Zaremby i in.
Uczetniczyła m.in. w I wejściu pr. częścią górnego
piętra pn. ściany Małego...
|
|
Diabełek (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Diabełek; Rodzaj nietypowego siodełka w miejscu, gdzie grzbiet Skupniowego Upłazu wrasta w stoki Wielkiej Królowej Kopy . Droga na Gąsienicową Halę przechodzi tu ze zbocza nad
Olczyską Doliną na stok nad Doliną Jaworzynką . W czasie silnej wichury
uderza ona tu najmocniej i sypie żwirem w oczy, "jak sam diabeł" - i stąd
nazwa.
|
|
Diabla Przełęcz (Przełęcze) |
|
Diabla Przełęcz;
Nazwa D.P. pochodzi od Diablowiny.
|
|
Diabla Turnia (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Diabla Turnia ; Nazwa D.T. pochodzi od
Diablowiny.
|
|
Diabliniec (Szczyty) |
|
Diabliniec; Stoki
D. są "diabelnie" strome i stąd jego nazwa.
|
|
Diablowina (Ludzie) |
|
Diablowina
Wybitna turnia w Grani Baszt,
wznosząca się między Szatanem a Zadnią Basztą. Nazwa jest związana z dawnymi
podaniami ludowymi (» Szatan).
|
|
Diehl Józef (Ludzie) |
|
Diehl Józef (7 III 1882 Sambor, wsch. Galicja,
obecnie Ukraina - 23 X 1956 Zakopane, poch. na nowym cment., w rocznicę śmierci
przeniesiony na stary cment.).
Adwokat (dr), dziennikarz, zakop. działacz społ., kult. i polit., obrońca pol. Spisza i Orawy . Rodzina jego pochodziła z franc.
Alzacji.
Po pracy dziennikarskiej we Lwowie i Cieszynie oraz
studiach we Lwowie i Szwajcarii zamieszkał w 1912 w Nowym Targu i wszedł do
komitetu...
|
|
Diergardt Daniel Roland (Ludzie) |
|
Diergardt Daniel Roland (? - 1911 Asuan, Egipt).
Pruski baron, właściciel wielkich majątków ziemskich na Śląsku, a także w
Tatrach, gdzie zakupił część dawnego państwa batyżowieckiego, między Batyżowieckim Potokiem a Doliną Stos i od Drogi Wolności w górę mn.w. do Magistrali
Tatrz. Zbudował tam dom myśliwski nazwany Daniello (od imienia barona) i od tego
pochodzi nazwa obecnego osiedla » Danielowo
. Te dobra tatrz. (tzw. Strážske) wdowa...
|
|
Dieška Ivan (Ludzie) |
|
Dieška Ivan (4 X 1941 Bratysława).
Słow. taternik i alpinista, inż.
elektrotechnik. Taternictwo uprawiał od ok. 1960 w lecie i w zimie, dokonując w
1966-78 wielu pierwszych przejść o najwyższych trudnościach, m.in. w 1966 na
pd.-zach. ścianie Jastrzębiej Turni, w 1967 na pd. ścianie Kiezmarskiego
Szczytu , wsch. ścianie Kołowego Szczytu
i pd. ścianie Skrajnego Jastrzębiego
Kopiniaka , w 1970 na zach. ścianie Łomnicy
(Czarnym...
|
|
Dietl Józef (Ludzie) |
|
Dietl Józef (24 I 1804 Podbuże, obwód samborski - 18
I 1878 Kraków).
Wybitny i zasłużony lekarz, prof. UJ (1851-65), prezydent Krakowa (1866-74) i
działacz społ., również zasłużony w sprawie rozwoju zdrojowisk pol. ("ojciec
balneologii pol."), autor licznych prac naukowych.
W wielu swych pracach balneologicznych pisze o
Szczawnicy, Krościenku, Rabce i Bardiowie, a także o Jaszczurówce
, np. Uwagi i rady...
|
|
Dietrich Bogumin Władysław (Ludzie) |
|
Dietrich Bogumin Władysław lub tylko Władysław (1862
Warszawa lub Święciany, Litwa - 29 V 1914 Kurdejowice, Podole). Malarz,
siostrzeniec Wojciecha Gersona . Studia u
Gersona, potem w krak. SSP 1884-91 i Monachium.
Dużo podróżował po kraju i malował m.in. pejzaże, także
z Tatr . Debiutował w
1888 obrazem Z Tatrów. Ilustracje jego pojawiały się w czasopismach,
np. Wilcze Wierchy w Tatrach ("Świat" 1890), W...
|
|
direttissima (Nie okreslony) |
|
direttissima . Przejęte przez taterników wyrażenie alpin. (pochodzące z
włoskiego), oznaczające drogę wiodącą możliwie najprościej na wierzchołek w
linii jego spadku i zwykle środkiem ściany jakiegoś szczytu. Drogi takie
zazwyczaj są trudniejsze od innych na tej samej ścianie.
Termin direttissima zarówno w Alpach jak i w Tatrach stosowany jest jednak
dość luźno i określane nim drogi przeważnie przebiegają niezbyt blisko idealnej...
|
|
Direttissima (Wydawnictwo) |
|
"Direttissima" . Podtytuł: Informator Śląskiego
Środowiska Taternickiego.
Wydawany w Katowicach, nr 1 w 1972, powiel., ilustr.
Red: Małgorzata Kiełkowska, Jan Kiełkowski
i in. Tematyka: taternictwo, alpinizm, speleologia.
|
|
Divald Károly (Ludzie) |
|
Divald Károly sen. (1 lub 2 XI 1830 Bańska Szczawnica
- 7 XI 1897 Preszów).
Węgier, uczestnik rewolucji węg. w 1848, potem aptekarz w Bardiowie, od 1863
fotograf zawodowy, mający swój zakład kolejno w Preszowie, Bardiowie i
Budapeszcie, z filiami od 1881 w Nowej Wsi Spiskiej, od 1895 w Kiezmarku , a w lecie także w Starym Smokowcu .
W II poł. XIX w. był to jeden z czołowych fotografów tatrz . Zdjęcia jego ukazywały się
w...
|
|
Divald Károly (Ludzie) |
|
Divald Károly jun. (1858-1924), syn » Karola Divalda sen. Podobnie jak
ojciec był fotografem.
Od 1881 prowadził w Nowej Wsi Spiskiej filię zakładu swego ojca, a potem
własny zakład w Budapeszcie. Znane są jego liczne zdjęcia z Tatr , Pienin i Spisza. Wydał w Budapeszcie
serię widokówek tatrz.
|
|
Divéky Adorján (Ludzie) |
|
Divéky Adorján lub Adrian, pseud. A. Dorien (17 VIII
1880 Dolny Kubin, Orawa - 25 V 1965 Budapeszt).
Węg. historyk, najpierw nauczyciel gimnazjalny na Spiszu , Orawie i Liptowie , od 1917 lektor i od 1929 doc. UW,
od 1932 prof. uniw. w Budapeszcie, w 1934-39 dyr. Instytutu Węg. w Warszawie, w
1939-50 prof. uniw. w Debreczynie, czł. koresp. Węg. Akad. Nauk (1930) i członek
zagr. PAU (1937). Był spokrewniony z rodziną Divéky w Podwilku na Orawie....
|
|
Długa Dolina (Doliny) |
|
Długa Dolina
|
|
Długa Jama (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Długa Jama
Jeden ze żlebów po orogr. lw. (pd.) stronie Zuberskiej Doliny. Strumyk płynący Długą Jamą
uchodzi do Salatyńskiego Potoku (jako jego
lw. dopływ) tuż przed szosą w Zuberskiej
Dolinie. D.J. znajduje się bezpośrednio pod wsch. i pn.-wsch. stokami
Szczytu (1306, 1310 m).Nazwa tego żlebu jest czasem przenoszona błędnie na
pobliski Salatyński Żleb.
|
|
Długa Polana (Hala - Polana) |
|
Długa Polana
|
|
Długi Staw Bystry (Woda) |
|
Długi Staw Bystry
|
|