| Barani Stawek (Woda) |
| |
Barani Stawek ; S. Mały, płytki, w lecie często
wysychający stawek w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich, u
stóp pd. ściany Baranich Rogów. Jest to najwyżej
położony stawek w Tatrach, ale niestały.
Zob. też
Lodowy Stawek.
|
|
| Barani Zwornik, Niżni (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Barani Zwornik, Niżni; Jedna z
najwybitniejszych turni w długiej pn.-zach. grani Baranich Rogów, w jednej trzeciej jej
długości licząc od Śnieżnej Przełęczy. Od N.B.Z. ku pn.
odchodzi boczna grań (Barania Grań), w której wznoszą się Baranie Turnie.
Pierwsze wejście na N.B.Z.: Zygmunt Klemensiewicz i Roman Kordys w
1907.
|
|
| Barani Zwornik, Wyżni (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Barani Zwornik, Wyżni , dawniej także po prostu
Barani Zwornik; Najwybitniejsza turnia w długiej pn.-zach. grani Baranich Rogów
, w jej górnej części. Od W.B.Z. (znajdującego się w gł. grani Tatr)
odchodzą trzy granie: do Śnieżnej Przełęczy, do Przełęczy Stolarczyka i do gł.
wierzchołka Baranich Rogów. Pierwsze wejście na
W.B. Z.: w 1867 przy I wejściu na Baranie Rogi.
W 1904 Karol Englisch zaproponował w celu...
|
|
| Barania Przełęcz (Przełęcze) |
| |
Barania Przełęcz; Ostro wcięta przełęcz między
Baranimi Rogami a Spiską Grzędą i zarazem najgłębsze obniżenie grani między
Baranimi Rogami a Łomnicą.
Przez B.P. prowadzi niełatwy ale ważny szlak z Kiezmarskiej Doliny (przez
Dziką Dolinę) do Doliny Pięciu Stawów Spiskich . Przejście to przed
1800 było znane koziarzom i poszukiwaczom skarbów. Pierwsze znane wejście tur.:
ks. Józef Stolarczyk i ks. Ambroży Reformat (Tomasz...
|
|
| Baranie Rogi (Szczyty) |
| |
Baranie Rogi ; Jeden z najwybitniejszych
szczytów tatrz., na pn.-wsch. od Lodowego Szczytu. Wznosi się nad Czarną Doliną Jaworową, Dziką Doliną i
Doliną Pięciu Stawów Spiskich.
Pierwsze wejście: ks. Józef Stolarczyk i ks. Ambroży
Reformat (Tomasz Trausyl) z zakop.
przewodnikami, przed 17 IX 1867.
Nazwa B.R.: od podobieństwa do baraniego łba z dwoma rogami
(tylko od pn.-zach.). Nazwa niem. i węg.: od
Zielonego Stawu...
|
|
| Baraniec (Szczyty) |
| |
Baraniec lub Wielki Baraniec ; (Wielki Wierch),
jak mylnie podają niektóre mapy. S. Trzeci co do wysokości szczyt Tatr Zach. Wznosi się w ich bocznym
grzbiecie odchodzącym od Rohacza Płaczliwego na pd., między
Jamnicką Doliną a
Żarską Doliną.
|
|
| Baranowski Ignacy (Ludzie) |
| |
Baranowski Ignacy (26 VII 1833 Lublin - 24 II 1919
Warszawa). Wybitny lekarz warsz., prof. UW (1871-84), za czasów carskich
uczestniczył w pol. działalności oświatowej jawnej i tajnej w b. Kongresówce,
filantrop, asystent i potem przyjaciel Tytusa Chałubińskiego, w 1906 współzałożyciel i następnie zasłużony działacz Tow.
Nauk. Warsz., które go uczciło członkostwem hon. (1908) i osobistym medalem
(1912).
W Zakopanem miał własny dom,...
|
|
| Baranowski Ignacy Tadeusz (Ludzie) |
| |
Baranowski Ignacy Tadeusz (4 II 1879 Lublin - 26 XI
1917 Warszawa), bratanek » Ignacego Baranowskiego, lekarza.
Historyk, badacz dziejów gosp. i społ., zwł. wsi pol., bibliotekarz, dyr.
Biblioteki Krasińskich w Warszawie, doc. UJ.
W hist. literaturze Podhala (i częściowo Tatr) ważne są jego prace:
Materyały do dziejów wsi polskiej (Wa. 1909, z rozdz. o wsiach podh. w XVII w.), Z
przeszłości Podhala ("Ziemia" 1912, nr 24-25) oraz...
|
|
| Baranowski Maciej (Ludzie) |
| |
Baranowski Maciej (14 XI 1934 Kraków). Krak.
taternik i alpinista, inż. (budownictwo wodne). Taternictwo uprawiał od 1956.
Brał udział w II pol. wyprawie w Hindukusz w 1962 (wejście na Kohe Tez 7015
m).
|
|
| Barącz Tadeusz (Ludzie) |
| |
Barącz Tadeusz (24 III 1849 Lwów - 12 III 1905 tamże). Rzeźbiarz, studia
w krak. SSP 1868-69 i w Monachium 1869-71. Twórca portretów rzeźbiarskich (np.
Seweryna Goszczyńskiego), posągów, pomników itd., także rzeźb z terakoty
przedstawiających typy lud., jak popiersie Góral,
wystawiane we Lwowie w 1876.
|
|
| Barcza Imre (Ludzie) |
| |
Barcza Imre (1881 Budapeszt - 16 V 1938
Balatonfüred). Starszy bibliotekarz Izby Hand.-Przem. w Budapeszcie, wybitny
węg. działacz tur., taternik i alpinista. Współzałożyciel i działacz BETE, potem
także działacz MTE.
Po Tatrach chodził od 1902. W 1906 dokonał wejścia zim. na Rakoń i I
przejścia zim. Baraniej Przełęczy, a w 1909 I wejścia zim. na Jastrzębią Turnię.
W 1909-12 był jednym z aktywniejszych taterników węg. i...
|
|
| Bartkowski Wojciech (Ludzie) |
| |
Bartkowski Wojciech (23 I 1939 Zakopane). Ratownik tatrz. od 1958
(zawodowy od 1960), uczestnik ok. 280 wypraw ratunkowych w Tatrach, instruktor
ratownictwa i od 1981 zastępca naczelnika Grupy Tatrz. GOPR. Od 1958 przewodnik
tatrz.
|
|
| Bartłomiejczyk Edmund Ludwik (Ludzie) |
| |
Bartłomiejczyk Edmund Ludwik (5 XI 1885 Warszawa - 2
IX 1950 Tamże).
Grafik, ilustrator. Studia w ASP w Krakowie 1906-09 i Warszawie 1910-13. Od 1930
prof. w warsz. ASP.Uprawiał głównie grafikę użytkową i artyst. oraz
projektowanie dla rzemiosła artystycznego. Zajmował się m. in tematyką
rodzajową, także z życia górali podh. Wśród jego drzeworytów są np.: Janosik
i frairka jego (1922), Janosik ("Sztuki...
|
|
| Bartman-Czecz Barbara (Ludzie) |
| |
Bartman-Czecz Barbara (17 VIII 1934 Kraków). Absolwentka Wydz. Grafiki
ASP Kraków, od 1965 pracowała w Wytwórni Filmów Oświat. w Łodzi, od 1975 jako
samodzielny reżyser filmów krótkometrażowych, zwł. przyrodniczych, także o
tematyce tatrz., np. W turniach (1966), W Tatrzańskim Parku
Narodowym (1971), Podhale (1975), Paryscy (1977). Filmy realizowała wsp. ze swym mężem »
Januszem Czeczem, operatorem
filmowym.
|
|
| Bartoszewicz Kazimierz (Ludzie) |
| |
Bartoszewicz Kazimierz (19 XI 1852 Warszawa - 20 I
1930 Kraków).
Literat, historyk, publicysta, satyryk, wydawca, działacz społ., osiadły
w Krakowie.O sprawach zakop. i tatrz. pisał często w swych felietonach
i kronikach tygodniowych w czasopismach "Kraj" (1888-89, tu pod krypt. Średnik)
i "Słowo Pol." (1902-03), m.in. o sprzedaży dóbr zakop. i o sporze granicznym
o Morskie Oko. Ogłosił większą pracę Michał...
|
|
| Barwiński Adam (Ludzie) |
| |
Barwiński Adam (1937 - 29 XI 1974 Kraków). Turysta,
taternik, przewodnik tatrz., działacz
Koła Przewodników Tatrz w Krakowie.;
fizyk, starszy asystent i wykładowca Inst. Fizyki i Techniki Jądrowej AGH w
Krakowie.
|
|
| Baryła Janusz (Ludzie) |
| |
Baryła Janusz (9 X 1937 Czeladź, woj. katowickie).
Inż. rolnik (WSR w Krakowie), botanik (UJ), taternik, także jaskiniowy.
Taternictwo uprawiał od 1955, uczestniczył w pierwszych przejściach (np.
wariantu na pn.-wsch. ścianie Mnicha), wspinał się również w górach Mongolii. W
jaskiniach tatrz. prowadził żywą działalność odkrywczą i sportową, np.
eksploracja Jaskini nad Kotlinami (1967) i kierownictwo pierwszego przejścia
Wielkiej...
|
|
| baryt (Geologia) |
| |
Minerał siarczan baru, występujący m.in. w piaskowcach i skałach węglanowych, a niekiedy
i w skałach krystalicznych jako żyły
barytowo-kwarcowe, np. w Ornaku, w Lejowej Dolinie, Dolinie nad Capkami.
|
|
| basy (Nie okreslony) |
| |
basy . Na Podhalu forma tego instrumentu strunowego (smyczkowego)
przypomina wiolonczelę, zaś wielkość bywa różna: od wielkości altówki dochodzi
niemal do wielkości kontrabasu. Według tego rozróżniano b. duże i b. małe. W
jednych zespołach muzycznych występowały tylko jedne, w innych - jedne i drugie.
Basy były wyrabiane ze świerka (smreka), jaworu, jesionu, buka. Wierzchnia
płyta była najczęściej świerkowa (tak jak u gęśli),...
|
|
| Baszt, Grań (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Baszt, Grań lub po prostu Baszty; S.
Odgałęzienie długiego, bocznego grzbietu Tatr, biegnącego od Cubryny poprzez Koprowy Wierch, Hlińską Turnię i Hruby Wierch aż po Krywań. G.B. ciągnie się od Hlińskiej
Turni ku pd.-wsch., aż po Skrajną Basztę, i oddziela
Mięguszowiecką Dolinę od
Młynickiej Doliny, a także stanowi
granicę między Spiszem a Liptowem. Najważniejsze szczyty w
G.B.: Hlińska Turnia, Capie Turnie, Zadnia Baszta,...
|
|
| baszta (Terminologia) |
| |
Turnia o kształcie przypominającym basztę zamku lub
twierdzy. Jest to tatrz. termin topogr., a występuje też w tatrz. nazwach
geogr., np. Orla Baszta, Grań Baszt, Zadnia Baszta
. Podobnie słow. bašta, niem.
Bastei i węg. bástya.
|
|
| Baszta (Wydawnictwo) |
| |
"Baszta" . Czasopismo ("zeszyty szkoleniowe do
użytku wewnętrznego"), wydawane przez Klub Wysokogórski Trójmiasto w Gdańsku.
Zeszyty 1-4 w 1987-89. Red.: Jan Babicz.
|
|
| Baszta, Mała (Szczyty) |
| |
Baszta, Mała ; S. W pd.-wsch. kierunku jest to
przedostatni szczyt w Grani Baszt, między Pośrednią Basztą a Skrajną Basztą. Na szczyt ten
wchodzono od b. dawna, ale pierwsza konkretna wiadomość o wejściu jest
późniejsza: Jan Gwalbert Pawlikowski i przew.
Maciej Sieczka, ok.
1880.
|
|
| Baszta, Pośrednia (Szczyty) |
| |
Baszta, Pośrednia , dawniej niewłaściwie Przednia
Baszta ; S. Jeden ze szczytów w Grani Baszt,
między Szatanem a Małą Basztą. Pierwsze znane wejście:
Kornel Schmör i Karl Wünschendorfer w
1877.
|
|
| Baszta, Skrajna (Szczyty) |
| |
Baszta, Skrajna ; S. Końcowy (pd.-wsch.) szczyt w Grani Baszt. Pd. stok S.B. przechodzi
w dole w długi lesisty grzbiet: » Drygant. Ze wsch.
zbocza S.B. wyrasta »Basztowa Igła.
Przed 1530 na wsch. (?) stokach S.B. istniały kopalnie rudy miedzianej.
Kartografowie i turyści wchodzili na S.B. od dawna, ale pierwsza konkretna
wiadomość o wejściu jest z 1875. Nazwy obcojęzyczne S. B. (Patria) pochodzą od
słowa » patria...
|
|
| Baszta, Zadnia (Szczyty) |
| |
Baszta, Zadnia ;
S. jeden z najwybitniejszych szczytów w Grani Baszt, w jej pn.-zach.
części, między Capimi Turniami a Diablowiną. Z.B. ma trzy wierzchołki, z których południowy jest najwyższy. Pierwsze
wejście: Zygmunt Klemensiewicz i Jerzy Maślanka w
1905.
|
|
| Basztowa Igła (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
| |
Basztowa Igła ; S.
Smukła igła skalna na wsch. zboczu Skrajnej Baszty,
wysoko ponad Mięguszowiecką Doliną. Pierwsze
wejście: Vlasta Štáflová i Alexander Škarvan w
1929.
|
|
| Basztowa Przełęcz (Przełęcze) |
| |
Basztowa Przełęcz ;
S. Wąska, głęboko wcięta przełęcz między Hlińską Turnią a Wielką Capią Turnią
w Grani Baszt.
|
|
| Basztowa Przełęcz, Wyżnia (Przełęcze) |
| |
Basztowa Przełęcz, Wyżnia
; S. Jedna z wybitnych przełęczy w Grani Baszt, między Małą Capią Turnią a
Zadnią Basztą.
|
|
| Batkowski Stanisław (Ludzie) |
| |
Batkowski Stanisław (10 VII 1907 Nowy Sącz - 21 III
1991 Zakopane, poch. w Nowym Sączu). Elektromechanik z zawodu, z zamiłowań
entomolog. Od 1935 do 1969 (z przerwą wojenną) był pracownikiem
Pol. Kolei Linowych, najpierw na
Myślenickich Turniach, potem na
Gubałówce.
Od młodych lat zajmował się motylami i zgromadził wielką ich kolekcję, ok. 30
000 okazów (dużo z Tatr). Wsp. z Edwardem Palikiem i Romualdem Szporem
opublikował...
|
|
